Roma’nın sanatsal gelişimi en çok mimarlık alanında gözlemlenir. Çoğunluğu Romalı olan mimarlar, kemerli,
tonozlu ve kubbeli inşaat tekniklerini geliştirmiştir. Mekânlara önem veren bir üslup oluşturarak anıtsal yapı düzenini
bu temele oturtmuşlardır.
MÖ 1. yüzyılda, Roma harcı (Horasan harcı) adı verilen kireç harcının tuğla ve taş ile birleştirilerek
kullanılması, mimarinin evrimi için kritik bir rol oynamıştır.
Romalıların hafif ahşap çatı örtüleri yerine geniş açık alanların üstünü kapatan tonoz ve kubbeleri tercih etmeleri,
ağır taşıyıcı duvarların öneminin artmasına neden olmuştur. Bu nedenle sütunlar mimaride daha çok dekoratif
amaçlarla kullanılmıştır.
Roma mimarisi, Yunan mimarisinde olduğu gibi tapınaklar, amfi tiyatrolar, forumlar, bazilikalar, su kemerleri,
hamamlar ve taklar gibi yapıların ön planda yer aldığı unsurlardır. Romalılar, başta Efes, Milet ve Bergama olmak
üzere birçok büyük kenti kendi şehircilik anlayışları doğrultusunda yeniden inşa etmişlerdir. Göz alıcı sütunlu caddeleri
(146. görsel) ilk göze çarpanlardan biridir. Bu caddelerin etrafında evler ve dükkanlar sıralanır. Caddelerin kesişim noktalarında
kurulan zafer takları, Romalıların mimarideki yeniliklerinden biridir. İmparatoru onurlandırmak amacıyla yapılan bu yapılar,
heykel ve kabartmalarla süslenmektedir (147. görsel).
Romalıların şehirlerinde meydan ve pazar yeri olarak kullandıkları alanlar forum olarak adlandırılır (148. görsel).
Dükkanlar ve mahkeme olarak kullanılan bazilikaların bulunduğu forum, Roma mimarisinin özgün bir parçasıdır.
Roma tiyatrolarının ön cepheleri çok zengin süslemelerle bezeli olup, tiyatrolar eğimli bir yamaçta değil,
bağımsız yapılar olarak inşa edilmiştir (149. görsel). Roma tapınakları, Yunan geleneğinden farklı olarak,
kutsal bir alanda yapı grubu olarak inşa edilmiştir. Bu tapınaklar genellikle arkası veya yan cephesi
forum duvarına dayanacak şekilde tasarlanmıştır. Mimari süslemelerin çoğu, ön cephede yoğunlaşmıştır. Yunan mimarisinde
görülmeyen yuvarlak planlı tapınaklar ise Roma İmparatorluk Dönemi’ne ait tipik yapı örnekleridir (150. görsel).
