Bolşeviklerin 1917’de yayınladıkları bildiride, milletlerin kendi kaderlerini belirleme hakkına sahip olduğu ve bağımsız devletlerini kurabilecekleri vurgulanmış, bu durum üzerine 1918’de Azerbaycan Mehmet Emin Resulzade liderliğinde bağımsızlığını ilan etmiştir.
Ancak kısa bir süre sonra SSCB, bu bağımsızlık ilanını tanımayıp kuvvet kullanması üzerine Azerbaycan tekrar SSCB yönetimine girmiştir.
Azerbaycan, özellikle Stalin döneminde baskıcı bir yönetim altında kalmış ve bu durum SSCB’nin dağılmasına kadar sürmüştür. Gorbaçov’un iktidara gelmesiyle birlikte SSCB’deki değişim, Azerbaycan’da da bağımsızlık hareketlerinin yeniden canlanmasına yol açtı. Ebulfeyz Elçibey öncülüğünde “Halk Cephesi” adında bir organizasyon kurulmuştur. SSCB’nin dağılmasından sonra 1991’de yeniden bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan’ı ilk tanıyan ülke Türkiye olmuştur.
1992’de devlet başkanı olan Ebulfez Elçibey döneminde Türkiye-Azerbaycan ilişkileri büyük bir gelişim göstermiştir.
1993’te cumhurbaşkanı olan Haydar Aliyev’in “Biz bir millet, iki devletiz.” ifadesi Türk-Azeri ilişkilerine damgasını vurmuştur. 2003 yılında Haydar Aliyev’in yerine cumhurbaşkanı seçilen İlham Aliyev döneminde de bu iyi ilişkiler devam etmektedir.
Bağımsız Azerbaycan’ın Hazar petrolleri üzerindeki hakları, Rusya ekonomisini olumsuz yönde etkilemektedir.
Azerbaycan’ın petrol gelirleri ile güçlenmesi, topraklarında yaklaşık 30 milyon Azeri Türkü bulunan İran’ı kaygılandırmaktadır. Ayrıca Karabağ sorunu nedeniyle Ermenistan da Azerbaycan’ın gelişimini engellemeye çalışmaktadır. Bu nedenle İran, Rusya ve Ermenistan arasında dostluk, işbirliği ve saldırmazlık anlaşmaları yapılmıştır. Buna karşın Azerbaycan, Türkiye ve Gürcistan ile iyi ilişkiler kurmayı başarmıştır.
Zengin petrol ve doğal gaz rezervlerine sahip olan Azerbaycan, Rusya, ABD ve Batılı ülkeler tarafından bir nüfuz mücadelesi alanı olarak değerlendirilmektedir. Azerbaycan, Türkiye aracılığıyla ABD ve Batılı ülkelerle ilişkilerini geliştirmeye çalışmaktadır.
ABD, Türkiye ve Batılı devletlerin desteğiyle Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı, İran, Rusya ve Ermenistan’ın tüm itirazlarına rağmen hayata geçirilmiştir.
Petrol, doğal gaz ve demir satışı, Azerbaycan ekonomisi için önemli bir gelir kaynağıdır. Ülkede enerji, maden ve petrokimya sanayi gelişmiştir. Eğitim ve kültürel faaliyetler, diğer Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine kıyasla daha ileri bir seviyededir.
Azerbaycan’da Mehmet Emin Resulzade, Bahtiyar Vahapzade gibi birçok ünlü şair ve yazar yetişmiştir. Okuryazar oranı %98’dir. Çok sayıda Azeri öğrenci, öncelikle Türkiye olmak üzere Batılı ülkelerde yüksek öğrenim görmektedir.