Kayıların Anadolu’ya Gelişi
Osmanlı Devleti, Oğuzların Bozok koluna mensup Kayı boyu tarafından kurulmuştur. Kayı kelimesi, sağlam, güçlü ve kuvvetli anlamına gelir. Moğolların Orta Asya’yı işgali sonucunda, buradan Anadolu’ya doğru büyük bir Türk göçü başlamış ve özellikle Anadolu’nun batısında Moğol tesirinden uzak, Bizans sınırında yoğun bir Türk yerleşimi görülmüştür.
Anadolu’ya ulaşan boylardan biri olan Kayılar, ilk olarak Ahlat bölgesine yerleşmişlerdir. Türkiye Selçuklu sultanı I. Alâeddin Keykubat, bu dönemde göçebe olan Kayıları Ankara yakınlarındaki Karacadağ bölgesine yerleştirmiştir. Ardından, Bizans üzerindeki baskıyı artırmak ve sınır güvenliğini sağlamak maksadıyla, Kayılar Bizans sınırındaki Söğüt ve Domaniç yörelerine yerleştirilmiştir. Bu dönemde Kayıların başında Ertuğrul Bey bulunmaktadır.
Kayılar, Söğüt’ü kışlak, Domaniç’i ise yaylak olarak kullanmışlardır. Damgaları (sembol) ok ve yaydır.
Kayı Beyliğinden Osmanlı Devletine
1243 Kösedağ Savaşı’ndan sonra Anadolu Türk birliği bozulmuş ve bu durum siyasi bir boşluğa yol açmıştır. Türkiye Selçuklu Devleti’nin siyasi otoritesini kaybetmesiyle birlikte, Anadolu’da kurulan Türk Beylikleri, özellikle Karamanoğulları Beyliği, Selçukluların bıraktığı boşluğu doldurmaya çalışmışlardır. Osmanlı Beyliği ise Türk Beylikleri arasındaki mücadeleye katılmayarak yönünü Bizans’a çevirmiştir. Böylelikle Osmanlı Beyliği, Türkiye Selçukluları gibi Bizans’a karşı mücadele etmiştir.
Osmanlı Beyliği, bu politikası ile Anadolu’da esnaf teşkilatı olan Ahilerin ve Anadolu’ya gaza yapmak için gelen Gaziyan-ı Rum adı verilen Türkmen topluluklarının desteğini almıştır. Bizans’a karşı verilen bu mücadelede, Bizans’ın içinde bulunduğu zor durum da Osmanlı Devleti’ne avantaj sağlamıştır.
Bizans, Anadolu ve Balkanlardaki topraklarının büyük bir kısmını kaybettikten sonra, elinde kalan bölgeleri yönetmekte zorluk çekiyordu. Bizans imparatorları ve şehirlerden sorumlu olan tekfur adı verilen yöneticiler, halka büyük baskılar yapmaktaydılar. Bu nedenle Rum, Ermeni ve Yahudi nüfusu, Bizans yönetiminden memnun değildi.
1281 yılında Ertuğrul Bey’in ölümü üzerine, oğlu Osman Bey, Kayı Boyu’nun başına geçti. Osman Bey, ilk dönemlerinde Eskişehir yakınlarındaki Karacahisar’ı fethederek burayı beyliğin merkezi haline getirdi. Ayrıca, uçlardaki Türkmenler üzerinde büyük bir nüfuza sahip olan Ahi liderlerinden Şeyh Edebali’nin kızı Bala Hatun ile evlenerek Ahilerin desteğini sağlamıştır. Bu şekilde, Ahiler de Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda önemli bir rol oynamıştır.
Osmanlı’nın İlk Fetihleri
Osman Bey’in güçlenmesi, Bizans tekfurlarını rahatsız etmeye başlamıştır. Bu durumdan haberdar olan Osman Bey, 1298’de Yarhisar ve Bilecik’i fethederek beyliğin merkezini Bilecik’e taşımıştır. Bilecik’in fethi, Osmanlı Devleti için önemlidir; zira bu bölgedeki demir madenleri, ordunun silah ihtiyaçlarını karşılamada kullanılacaktır.
Bu fetihlerin gerçekleştiği dönemde, Osmanlı Beyliği Türkiye Selçuklu Devleti’ne bağlı bir uç beyliğiydi. Türkiye Selçuklu sultanı III. Alâeddin Keykubat’ın İlhanlı hükümdarı tarafından tahttan indirilmesi neticesinde Anadolu’da bir iktidar boşluğu oluşmuştur. Bu durumu fırsat bilen Osman Bey, Anadolu Selçuklu yöneticilerinin bir kısmını kendi hizmetine alarak 1299 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir. Yundhisar ve Yenişehir topraklarını fethedip İzmit’e kadar yaklaşmıştır.
Osman Bey, Türk töresine göre “Fetheden fethettiği yerin sahibidir.” anlayışına dayanarak elde edilen toprakları kardeşi, oğulları ve silah arkadaşı olan arkadaşlarına tahsis etmiştir.