Tanzimat Döneminde Açılan Okullar ve Özellikleri

Tanzimat Döneminde Açılan Okullar ve Özellikleri

Tanzimat Döneminde İlköğretim

• 1847 yılında çıkarılan İlköğretim Talimatnamesi ile ilköğretimde bazı düzenlemeler yapıldı. Önceleri sadece okuma eğitimi verilen sıbyan mekteplerinde yazma da öğretilmeye başlandı. Eğitimde ödül ve disiplin anlayışında olumlu değişimler oldu. Hocaların denetlenmeleri amacıyla müfettişler görevlendirildi.
• 1848’de rüştiyelere medrese dışından öğretmen sağlamak amacıyla Türkiye’nin ilk öğretmen okulu olan Darülmuallimin-i Rüştiye açıldı.
• 1859’dan itibaren kız rüştiyeleri açılmaya başlandı. İlköğretimin ikinci kademesinde yer alan rüştiyeler, askerî rüştiyeler ve mülkiye rüştiyeleri olarak ayrılıyordu. Mülkiye rüştiyelerinin mezunları memur oluyor, askerî rüştiyeler ise üst askerî eğitime öğrenci hazırlıyordu.
• 1868’de İstanbul’da Darülmuallimin-i Sıbyan açıldı. Sıbyan mekteplerindeki gelişmelere paralel olarak yeni tip öğretmen yetiştirilmesi amacıyla açılan bu okulu, daha sonra diğer vilayetlerde açılan darülmuallimin-i sıbyanlar izledi.
• 1869’da eğitimle ilgili genel düzenlemeler yapan Maarif-i Umumiye Nizamnamesi çıkarıldı. Bu nizamname, beş yüz evi geçen kasabalarda rüştiye açılmasını ve sıbyan mektebini bitirip diploma alanların rüştiyeye sınavsız kabul edilmelerini öngörüyordu.

Tanzimat Döneminde Ortaöğretim

• İdadi adıyla bilinen okulların ilki (Mekteb-i Fünun-ı İdadiye), İstanbul’da açıldı (1845). Okul daha sonra Kuleli Askerî İdadisi adını aldı.
• Askerî idadilere daha sonra 1874’te ilki açılan mülki idadiler eklendi.
• İdadilerde din derslerinin yanı sıra kimya, cebir, resim, Fransızca, Türkçe gibi dersler verilmekteydi.
• Rüştiye üzerine üç yıl eğitim veren idadiler, bir üst öğretime öğrenci hazırlamanın yanı sıra tebaayı kaynaştırma amacı da taşıyordu.
• 1868’de İstanbul’da Galatasaray Sultanisi açıldı. Ortaöğretimde sultani adıyla açılan ilk okul olan Galatasaray Sultanisinin kuruluş amacı, Batı dili (Fransızca) bilen Osmanlı vatandaşları yetiştirmekti.
• 1873’te, kimsesiz çocukları kabul eden Darüşşafaka açıldı.
• 1874’te, idadi öğretmeni yetiştirmek için Darülmuallimin-i Ali kuruldu.

Tanzimat Döneminde Yükseköğretim

• Darülfünun, kuruluş kararı 1846’da alınmasına rağmen 1863’te İstanbul’da açılmıştır.
• On altı yaşından büyük olanlar okula kabul edilecek, halk da dersleri izleyebilecekti.
• Kimyager Derviş Paşa’nın konuşmasını ve yapılan elektrik deneylerini dershanede yer bulamayan halk dışarıdan büyük bir merakla izledi.
• Eğitim süresi genel eğitim için üç yıl , mühendisler için dört yıl olarak belirlendi.
• 1865’te okul binası yanınca eğitime ara verildi.
• Hukuk, Edebiyat, Riyaziye gibi bölümlere ayrılan okul, 1869’da düzenlenerek yeniden açıldı.
• Dönemin Maarif Nazırı Saffet Paşa’nın konuşmasıyla açılan Darülfünunda hümanizm ve pozitivizm gibi felsefi akımlarla ilgili eserler de okutuldu.
• Mekteb-i Mülkiye, Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye adıyla diğer yüksekokullar da açıldı.