Uygarlığın Doğuşu

Hammurabi Kanunları Nelerdir? – 282 Madde

Hammurabi Kanunları hem daha önce yapılmış olan kanunların ve örf adet hukukunun bir derlemesiyle hem de zamanın ihtiyaçları dikkate alınarak oluşturulmuştur.

282 maddeden oluşan Hammurabi Kanunlarının ön söz kısmında Baştanrı Marduk hakkında övücü sözler bulunmakta ve Marduk ile adalet tanrısı Şamaş tarafından Hammurabi’nin nasıl kral seçildiği anlatılmaktadır. Ayrıca burada Hammurabi, adalet ve doğruluğu tesis ettiğinden, huzur ve refahı getirdiğinden söz etmektedir.

Hammurabi Kanunları Öncesi

Yazının icadıyla birlikte yazılı hâle gelen hukuk kurallarının ilk örnekleri Sümerlerde görülür. Baş tanrı tarafından hükümdarlığın kendisine verildiğini ifade eden Sümer Kralı Urkagina, kötü idare sebebiyle meydana gelen yolsuzlukları, halkın huzursuzluğunu ve hoşnutsuzluğunu gidermek için bir adaletname hazırlamıştı.

Urkagina, yaptığı kanunlarda önceki yöneticilerin rahiplerle birleşerek halkı sömürdüğünü ifade etmiştir. Yaptığı düzenlemelerle de daha çok borç affı gibi konuları işlemiş ve halkı rahatlatmaya çalışmıştır.

Hammurabi Kanunları

Urkagina Kanunları’ndan sonra Mezopotamya’da başka kanunlar da yapılmıştır. Bu kanunlar içerisinde Babil Kralı Hammurabi’nin yaptığı kanunlar önemli bir yere sahiptir. Hammurabi kanunları veya kısasa kısas olarak bilinen Hammurabi yasaları, Babil Uygarlığına aittir. Tarihe kanunları ile ünlü Babil kralı olarak geçen Hammurabi’dir.

Her ne kadar Hammurabi kendini adaletin kralı olarak ifade etse de kanunlarını Tanrı Şamaş’ın önünde durduğu bir stelin alt kısmına yazdırmıştır. Bu stelde zayıfların ve öksüzlerin koruyucusu, Tanrı adına ülkeyi yöneten, adil ve insancıl hükümdar olarak kendisini tanıtır. Hammurabi Kanunları dişe diş, göze göz” şeklinde değerlendirilen ve suçu işleyene aynı ağırlıkta cezayı içeren kanunlardır.

Hammurabi Yasaları Nedir?

Hammurabi Kanunu hem daha önce yapılmış olan kanunların ve örf adet hukukunun bir derlemesiyle hem de zamanın ihtiyaçları dikkate alınarak oluşturulmuştur. 282 maddeden oluşan bu  kanunların ön söz kısmında Baştanrı Marduk hakkında övücü sözler bulunmakta ve Marduk ile adalet tanrısı Şamaş tarafından Hammurabi’nin nasıl kral seçildiği anlatılmaktadır. Ayrıca burada Hammurabi, adalet ve doğruluğu tesis ettiğinden, huzur ve refahı getirdiğinden söz etmektedir.

MÖ. 1975’de Babil Devleti’nde Kral Hammurabi’nin hazırladığı kanunlardan alınmıştır. Bu kanunlar sonraki kanunlara örnek olmuştur. Az da olsa insan hakları gözetilmiştir.

Hammurabi Kanunları Maddeleri

  1. Eğer hekim, ağır yaralı adamın bronz neşterle üzerinde çalışıp adamın ölümüne sebep olursa veya adamın göz bölgesini bronz neşterle açıp, adamın gözünü kör ederse, (hekimin) bileklerini keseceklerdir. (Hammurabi Kanunları – 1)
  2. Eğer bir adam, bir adamı suçlayıp ona cinayet suçu atar (onu cinayetle suçlar) ve bunu ispat edemezse, suçlayan kimse öldürülecektir. (Hammurabi Kanunları – 2)
  3. Eğer bir mimar, bir adama ev yapıp, yapıtını sağlam yapmazsa ve yaptığı ev çöküp, evin sahibinin ölümüne sebep olursa, o mimar öldürülecektir. (Hammurabi Kanunları – 3)
  4. Eğer bir adam, bir adam hakkında (onun) büyü (yaptığını) iddia ederse ve onu ispat etmezse (edemezse), üzerine büyücülük iftirası atılan adam, nehre gidecek, (nehre dalacaktır). Eğer nehir onu çekerse iftira eden onun evini (mülkünü) alacak (sahiplenecektir). Eğer adamı nehir temize çıkarırsa ve selamete çıkarsa ona iftira eden adam öldürülecektir. Nehrin selamete çıkardığı (adam) iftiracının malına mülküne sahip olacaktır. (Hammurabi Kanunları – 4)
  5. Eğer bir adamın borcu varsa (fakat) tarlasını fırtına tanrısı su altında bırakırsa veya sel götürürse yahut susuzluktan tarlada arpa yetişmemişse, o yıl arpayı alacaklıya ödemeyecektir. Tableti (vesikası) ıslatılacak (silinecek) ve o yıl için faiz vermeyecektir. (Hammurabi Kanunları – 5)
  6. Eğer bir adamı, ödemediği borç yüzünden (bir başka adam) yakaladıysa, (yakalanan adam) karısını, oğlunu ve kızını para karşılığı (kendi yerine) verdiyse veya (hepsi) hizmet için verildilerse, satın alanın evinde veya hizmet karşılığı tutanın evinde üç yıl çalışacaklar, dördüncü yılda (kendilerine) özgürlükleri (konacaktır, verilecektir.) (Hammurabi Kanunları – 6)
  7. Eğer bir adam, bir rahibeye veya bir adamın eşine parmak uzatmaya (suçlamaya) sebep olursa ve bunu ispat edemezse o adamı mahkeme huzuruna sürükleyecekler ve yarı başına tıraş edeceklerdir. (Hammurabi Kanunları – 7)
  8. Eğer bir adam, bir kadın alır (fakat) sözleşmesini yapmazsa, o kadın zevce değildir (sözleşme yapmadığı için karısı sayılmaz). (Hammurabi Kanunları – 8)
  9. Eğer, kayınpederinin evine nişanlılık hediyesi getiren ve başlık veren bir adam, ikinci bir kadına göz koyduysa ve kayınpederine kızını almayacağını söylediyse, kızın babası ona getirilen her şeyi alıkoyacaktır. (Hammurabi Kanunları – 9)
  10. Eğer bir adam bir kadın alırsa (evlenirse), kadın ona çocuklar / doğurursa, o kadın kaderine giderse (ölürse), ölümünden sonra adam ikinci bir kadınla evlenip, çocuklar dünyaya getirirse, sonra baba (da) ölürse, çocuklar analara göre mal bölüşmeyecekler, kendi analarının çeyizini alacaklardır. Baba evinin malını (da) eşit olarak bölüşeceklerdir. (Hammurabi Kanunları – 10)
  11. Eğer bir adamın eşi ona çocuklar doğurursa ve kadın kölesi (de) ona çocuklar doğurursa, baba sağlığında kölenin ona doğurduğu çocuklara “benim çocuklarım” deyip eşinin çocukları ile birlikte onları sayarsa, sonra baba kaderine gittiğinde (öldüğünde) baba evinin malı içinden, eşin ve kadın kölenin çocukları eşit olarak mal bölüşeceklerdir (fakat) eşin ilk oğlu, hisse içinden seçecek ve alacaktır. (Hammurabi Kanunları – 11)
  12. Eğer bir hekim, bir adamın kırık kemini iyileştirir ve hasta bir damarı/adaleyi iyi ederse yara sahibi hekime 5 şekel gümüş ödeyecektir. (Hammurabi Kanunları – 12)
  13. Eğer bir adam, berberi zorlayıp, (bir kölenin) kölelik belirtisi olan saçını anlaşılmayacak şekilde tıraş ettirirse, o adamı öldürecekler, kapısına asacaklar, berber “bilerek tıraş etmedim” diye yemin edip serbest kalacaktır. (Hammurabi Kanunları – 13)

Hammurabi Kanunlarında Sonsöz

Hammurabi Steli
Hammurabi Steli

Marduk’un bana verdiği kudret ile yukarıda ve aşağıdaki düşmanı söküp attım. Memleketin iyiliğini sağladım. Ben, asası doğru olan iyiliksever çoban, Sağlık içinde onları daima idare ettim. Kuvvetlinin zayıfı ezmemesi, öksüzün, yetimin (haklarının) adaletle yönetilmesi için …. Memleketin kanununu yürütmek için memleketin nizamlarını düzenlemek için, ezilenlerin hakkını aramak için, kıymetli sözlerimi stelimin üzerine yazdım, adaletin kralı (olan) benim heykelimin önüne onu diktim.

Krallar kralı, üstün ben sözlerim seçkindir, kudreti essiz (olan) ben göğün ve yerin büyük hakimi olan tanrı Şamaş’ın emriyle adaletim memlekette tecelli etsin. Efendim Marduk’un sözleriyle kitabelerimi kenara atacak kimseleri olmasın.

Sevdiğim Esagila mabedinde adim, iyilikle ebediyete kadar anılsın. Hakkı yenilmiş ve şikayeti olan adam, adaletin kralı olan benim heykelimin önüne gelsin. Yazılı stelimi okusun. Bağladığım hükümleri O stel ona (krala) öğretsin. Kendi karabaşlarını (insanlarını) doğru yolda idare etsin. Onların kanununu koysun. Onların hükümlerini karara bağlasın. Memleketinde kötüyü ve fenayı yok etsin. Halkını memnun etsin.
Hammurabi, doğruluğun kralı, sözlerim seçkindir. Yaptıklarımın eşi yoktur. Yalnız anlayışı olmayan için boştur.” Hammurabi

Hammurabi Kanun Maddelerinin Konuları

  • Adaletin yerine getirilmesine karşı işlenen suçlar: (1-5)
  • Mülke karşı işlenen suçlar: (6-25)
  • Arazi ve Ev: (26-60-4)
  • Ticaret ve Alışveriş (107-126)
  • Evlilik Aile Mülkiyeti (127-194)
  • Taarruz ve Kısa: (195-214)
  • Meslek adamlarına ait suçlar: (215-240)
  • Fiatlar ve Ücretler: (241-277)
  • Köle Hakları: (278-282)

Ek Bilgiler

Hammurabi kanunları adaleti ve doğruluğu sağlamayı amaçladığından Kur’an hükümlerini destekler. Louvre Müzesinde bulunan Hammurabi kanunları Akatça dilinde yazılmıştır. Bu kanunlarda kadın haklarına geniş yer verilmiş ve kadın haklarını güvence altına almıştır.

Ayrıca bakınız:

Babiller Hakkında Bilgi

Babiller (Amurrular) Tarihi

Tarih Bilimi ve Uygarlığın Doğuşu


Hammurabi Kanunları

İlgili Makaleler

4 Yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu