Abbasi Dönemi Camileri

Abbasi dönemi (750-1258) İslam tarihinde önemli bir dönemdir. Bu dönemde birçok cami inşa edilmiştir. Abbasi dönemi camilerinin mimarisi genellikle büyük kubbeler, minareler, büyük avlular ve şadırvanlar ile karakterizedir. İşte bazı önemli Abbasi dönemi camileri:

1. Büyük Cami (Cami-i Kebir) – Bağdat, Irak: Abbasi Halifesi Ebu Cafer Mansur tarafından inşa edilmiştir. 144 metreye 108 metre boyutlarıyla büyük bir camidir. İçinde 7 bin kişilik bir namaz salonu bulunur.
2. Samarra Camii – Samarra, Irak: Abbasi Halifesi Memun tarafından 848-852 yılları arasında inşa edilmiştir. Yaklaşık 50 metre yüksekliğinde bir minaresi vardır.
3. Samarra Malwiye Kulesi – Samarra, Irak: İslam mimarisinde dönüm noktası olarak kabul edilir. 52 metre yüksekliği ile Abbasi dönemi en yüksek yapısıdır.
4. Cuma Camii – İsfahan, İran: 12. yüzyılda inşa edilmiştir. Dünyanın en eski camilerinden biridir.
5. Arslantepe Camii – Malatya, Türkiye: 12. yüzyılda inşa edilmiştir. Abbasi mimarisi ile Selçuklu mimarisinin birleşimini yansıtmaktadır.
6. Şam Umayyad Camii – Şam, Suriye: İslam dünyasının en eski ve en büyük camilerinden biridir. İlk yapım tarihi 715 yılına kadar uzanır.
7. Kerbela İmam Hüseyin Camii – Kerbela, Irak: Hz. Hüseyin’in türbesinin bulunduğu camidir. Abbasi Halifesi El-Mutavakkıl tarafından 847 yılında inşa edilmiştir.
8. Cuma Camii – Kairouan, Tunus: Kuzey Afrika’daki en eski ve en önemli camilerden biridir. 670 yılında inşa edilmiştir.

Abbasi dönemi olarak bilinen 750 – 1258 yılları arasındaki dönemde Abbasiler tarafından yapılan camiler ve bu camilerin genel özelliklerine değineceğiz.

Abbasi Camilerindeki Genel Özellikleri

Abbasi dönemindeki camilerde ordugah etkisi çok belirgindir.

Abbasi dönemi camileri ilk dönem camilerine nispeten plan olarak daha gelişmiştir. İlk dönem camilerinden boyut olarak daha büyüktürler ayrıca avluları da revaklıdır. (Revak, sırtı bağlı bulunduğu binaya dayalı, ön cephesi açık, üstü örtülü ve örtüsü sütunlarla ya da payelerle taşınan mekana verilen ad.)

Abbasi dönemi camilerinde eski Mezopotamya zigguratlarının etkisiyle meydana gelmiş helozonik ve büyük boyutlu minareler görülmektedir.

Abbasiler dönemi camilerine örnekler: Samarra Ulu Cami , Ebu Dülef cami, Kahire Tolunoğulları Camii…

Dünyanın en büyük mabedinin Abbasiler döneminde yapıldığı bilinmektedir. Bu yapının adı Samarra Müterrekkliye (Ulu) Camiidir. 848 – 852 yılları arasında inşa edilmiştir. 240 * 156 m alanda kurulu ve 150 bin kişi kapasitelidir. Minaresi 53 m yüksekliğindedir. Ayrıca 2,50 m genişlikte yolu vardır.

Abbasiler döneminde Samarra’da yapılan türbe, İslam sanatının en eski örneklerindendir. Bu türbenin adı Kubbet Al Suleybiye’dir. Türbe, sekizgen planlıdır.

Abbasiler döneminde Dicle nehri kıyısında modern ve büyük kentler kurulmuştur. Bu kentlere örnek vermek gerekirse; Bağdat, Samarra, Mütevekkiliye…

Camilerin Mimari dekorasyonunda Emevilerde taş işlemeler kullanılırken, Abbasilerde stuko kullanılmıştır.

STUKO: Alçı, mermer tozu ve kumla hazırlanıp mimari dekorasyonda kullanılan süsleme.

Abbasiler döneminde icra edilen sanatta Türk sanatının etkisi çok belirgindir. Samarra’daki eserlerin tümünde bunu görmek mümkündür. Samarra kenti Türkler için kurulmuştur.

Mısır’da yapılan ilk Türk camiisi, Abbasi Mısıf valisi Tolunoğlu Ahmed tarafından 9. yüzyılda inşa ettirilmiştir. Plan olarak Samarra Ulu Camisine benzemektedir.

Abbasiler dönemi camiler konusunu örnekler ile anlattık. Sizde bu konudaki bilgilerinizi aşağıdaki yorum formunu kullanarak bizimle paylaşabilirsiniz.