Sultan Melikşah’ın Gürcistan Seferleri

Sultan Melikşah, Gürcü kralı II. Giorgi (1072–1089)’nin hâkimiyetine karşı ortaya çıkan isyanlar nedeniyle Gürcistan seferine çıktı.

Karthili (K’art’li)’ye kadar ilerleyerek Gence’yi Şeddadî Emîri III. Fazl’dan aldı ve bütün Kafkasya’nın idaresini Emîr Savtegin’e verdi (1076). Ancak Emîr Savtegin’in Gürcü Kralı II. Giorgi ile yaptığı savaşta başarısızlığa uğraması bu bölgeyi karıştırdı. Eski Ani Kralı Gagik de tekrar tahta çıkmak teşebbüsünde bulunuyordu. Bu durum sultanın bir kez daha Gürcistan’a girmesine sebep oldu. Melikşâh bu bölgeyi itaat altına alıp, Savtegin’in durumunu sağlamlaştırdıktan sonra geri döndü (1078/1079).

Emîr Savtegin’in Gürcü Kralı’na tekrar yenilmesi, Bizanslılar’ın hücuma geçmesine fırsat verdi. Oltu, Erzurum ve Kars şehirleri Bizans’ın eline geçti. Sultan Melikşâh bu kez Emîr Ahmed’i bölgeye gönderdi (1080).

Emîr Ahmed önce Gürcü Kralı II. Giorgi’yi mağlup etti, sonra Kars’ı kesin olarak Türk idaresi altına soktu. Oltu ile Erzurum şehirlerini geri aldı. Ayrıca Ebû Yakub ve İsa Böri adlarındaki emîrler beraberlerindeki Türkmenler ile Şavşat, Acara, Karthili, Ardanuç ve Kütâyis havalisine hâkim oldular (1080).

Ertesi yıl Emîr Ahmed, Çoruh havalisini ele geçirdi. Hatta onun Trabzon’u dahi zapt ettiği rivayet olunur. Bu durumda önce Giorgi, sonra da Kakhet Kralı Agsathan Isfahan’da bulunan sultanın huzuruna giderek bağlılıklarını tekrarladılar. Sultan Melikşâh Erran bölgesinin idaresini Azerbaycan umûmî valisi Selçuklu ailesinden Kutbeddîn İsmail’e verdi.

Sultan Melikşâh 1086 başlarında tekrar Kafkasya’ya yürüdü. Bu sefer neticesinde Ani Emîri Menuçehr Ebû’l–Fazl ve Şirvân meliki Feriburz da itaatlerini bildirdiler ve yıllık haraca bağlandılar. Ayrıca Emîr III. Fazl idaresindeki Gence şehri de Emîr Bozan tarafından zapt edilerek merkeze bağlandı.

Kaynak: Selçuklular Tarihi – PROF. DR. MUHARREM KESİK