Koyunhisar Savaşı
Osman Gazi, 1301 yılında kuzey ve kuzeybatı yönünde sefer düzenleyerek Yenişehir ve Köprühisar’ı fethetti. 1303’te İznik üzerine yürüdü ve yol üzerinde Marmaracık Kalesi’ni aldı. Bir süre sonra İznik Kalesi önlerine gelen Osman Bey, bu güçlü kaleyi ele geçirememiştir. Bununla birlikte civardaki köy ve kasabalara akınlar düzenleyerek İznik Kalesi’ni baskı altında tutmak için güneydeki dağ eteklerinde bir kale inşa ettirmiştir. Kale komutanlığına Taz Ali atanmış ve bu şekilde kale sürekli abluka altında kalmıştır.
Osman Gazi’nin bu son denemeleri hakkında bilgi sahibi olan Bursa tekfuru, komşu tekfurlar ile ittifak kurmak için harekete geçti. Onların öncülüğünde Andranas (Orhaneli) kaleleri ve Kastel tekfurları yeni birlikler oluşturdu. Bu süreçte Bizans İmparatoru II. Andronikos Paleologos, Osman Gazi meselesini çözmek amacıyla 2000 kişilik bir ordu ve General Muzalon’u gönderdi. İki kuvvet, İznik ile Gemlik arasında bulunan Bafeum (Koyunhisar) bölgesinde karşılaştı; bu muharebede Rum kuvvetleri ağır bir yenilgi aldı. Bu savaşta Gündüz Bey’in oğlu Aydoğdu, Andronikos tekfuru tarafından şehit edildi (27 Temmuz 1302). Bu çatışmada Kastel ve Betnos tekfurları da kayıplar verdi. Bursa ve Andronikos tekfurları kendi kalelerine çekildi, bu esnada Lapodion (Ulubat) tekfuruna sığınan Kefe Tekfuru ele geçirildi ve katledildi. Bu savaş sonucunda Kastel, Osmanlıların eline geçmiştir. 1308’de Aygut Alpin oğlu Kara Ali, Ulubat çevresindeki Galias adasını fethetmiştir (Apolyon Gölü’nde yer alan adacıklardan biri olan Kız Adası).
Koyunhisar Muharebesi sonucunda Bursa’nın kuzey kısmı dışındaki bölgenin yolları kapatıldı. İzmit yolu da Türklere açılmış oldu. Osman Gazi’nin atlı birlikleri Bursa önlerine kadar akın gerçekleştirdi.
Bizans İmparatoru, Osman Gazi ve diğer beyliklerden Aydın, Saruhan ve Menteşe beylerinden endişe duyarak, İlhanlı hükümdarı Olcaytu Han’a kız kardeşi Marayı vererek yardım almayı umuyordu. Fakat 1305 yılında bu tasarısı başarılı olamadı zira İlhanlılar iç karışıklıklarla ve Memlüklerle meşguldü. Bu dönemde Osmanlı akınları daha da sıklaşarak İznik civarındaki Tricoco (Karahisar- Temmuz-1308) fethedildi.
Savaşın Yeri
Koyunhisar Muharebesi, günümüzde Bursa ili Yenişehir ilçesine bağlı Koyunhisar ya da Hamidiye köyü olarak bilinen alanda gerçekleşmiştir.
Bursa valisi Atranos, Ketel ve Kite tekfurları Osman Bey’e karşı birleşerek savaşa katıldılar. İmparator II. Andronikos Palaiologos, 2.000 kişilik çoğunluğu paralı askerlerden oluşan bir ordu gönderdi. Ancak bu birleşik Bizans ordusu, Osman Bey komutasındaki Osmanlı kuvvetleri tarafından, İzmit’in kuzeydoğusundaki Koyunhisar (Baphaeon) bölgesinde ağır bir yenilgi aldı.
Savaşta yenilen Bizans güçlerinin büyük kayıplar vermediği ve birçok merkezi Bizans güçlerine ait Alan kökenli paralı askerlerin dağınık bir şekilde İzmit’e döndüğü rapor edilmiştir. Osmanlı tarafında ise Osman Bey’in yeğeni Aydoğdu Bey hayatını kaybetmiştir. Osman Gazi, yeğeninin ölümüne büyük üzüntü duymuştur. Aydoğdu Bey’in mezarı halen Koyunhisar beldesinin girişindedir.