Osmanlı Devleti Tarihi

Avrupa’da Sanayi İnkılabı’nın Ortaya Çıkması

Her türlü üretim faaliyetinde kol gücünün yerini, makine gücünün alması demek olan Sanayi İnkılabı, fen bilimlerindeki buluşların üretim alanında uygulanmasıyla XVIII. yüzyılda İngiltere’de başladı.Rönesans hareketi, bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeleri hızlandırdı. XVII ve XVIII. yüzyıllarda ise Akılcı ve Aydınlanmacı düşünceninin etkisiyle bilimsel araştırmalarda akıl, deney ve gözleme ağırlık verildi. Bilim alanında gerçekleştirilen buluşların alet yapımıyla teknolojiye dönüştürülmesi Sanayi İnkılabı’nı ortaya çıkardı. Sanayi İnkılabı örgü ve iplik makinesinin yapılmasıyla dokuma üretiminde yaşandı.

XVII. yüzyılın başlarında hava ve su buharı arasındaki farkın keşfedilmesiyle yoğunlaştırma mekanizması tanımlandı. XVII. yüzyılın son çeyreğinde ise barutun yakılması ile elde edilen gazların genişlemesinden yararlanılarak makine sisteminde önemli bir aşama kaydedilmiş oldu. XVII. yüzyılın sonunda ise Denis Papin birçok deneme sonunda ilk buhar makinesini yapmayı başardı. Buhar makinesi İngiltere’de gemileri hareket ettirmek için kullanıldı. James Watt’ın ateşli pompa sistemini bulması makineleşmeyi hızlandırdı. Sanayileşmenin temel ham maddeleri olan taş kömürü ve demirin özellikle İngiltere ve Avrupa kıtasında bol miktarda bulunması sanayileşmeyi kolaylaştırmıştır.

Aşamalı olarak gelişen Sanayi İnkılabı XIX. yüzyılda dünya dengelerini etkilemeye başladı. Sanayileşen Avrupa devletleri dünya politikasında ağırlık kazandı. Demir yolları kuruldu ve buharlı gemilerle ulaşım sistemi gelişti. Avrupalılar büyük sermayeli şirketler kurarak bankacılık sistemini geliştirdiler. Sanayileşme tarımsal üretimin artmasına ve tarımda çalışan iş gücü fazlasının fabrikalara kaymasına neden oldu. Ekonomide tarımsal üretimin yerini sanayinin alması iç göçe neden oldu. Şehirlerin nüfusu arttı. İşçi sınıfı ve işçi hakları kavramı ortaya çıktı.Avrupa’da işçi haklarına yönelik iç karışıklıklar yaşandı.İşçi haklarına yönelik düzenlemeler yapıldı.

Sanayi İnkılabı, Osmanlı ekonomisini olumsuz etkiledi. Osmanlı Devleti’yle Avrupa devletleri arasındaki güç dengesi Osmanlılar aleyhine bozuldu. İngiltere’nin fabrikalarda işlediği dokumaların Osmanlı pazarlarına girmesi, Osmanlı dokuma tezgâhlarının kapanmasına yol açtı. Osmanlı Devleti XVIII. yüzyılda siyasi baskısını hissettiği Batılı devletlerin XIX. yüzyılda ise ekonomik işgaline uğradı. Avrupa devletleri, Osmanlı Devleti’nin zayıf durumundan yararlanarak ticari ayrıcalıklar elde ettiler. Osmanlı’nın topraklarını açık pazar olarak kullanmaya başladılar.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu