Türkiye’nin NATO’ya Üye Olması
Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu ilk yıllardan itibaren kendisi için en büyük tehlikeyi oluşturabilecek SSCB ile barışçı bir siyaset izledi.
II. Dünya Savaşı sonrası Moskova, yirminci yılını dolduran Türkiye ile Saldırmazlık ve Dostluk Antlaşması’nı yenilemedi. Bir nota ile Türkiye’den Doğu Anadolu’dan toprak ve İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı’ndan üs talep etti. Türkiye, Truman Doktrini ve Marshall Yardımları ile Batı Bloku’nda kısmi olarak yer buldu. Buna rağmen yeni dünya düzeninin oluşma sürecinde hâlâ güvenlik sorunu yaşıyordu. Bu nedenle Batı güvenlik sisteminde kendine yer bulabilmek için bir çaba içine girdi. Mayıs 1949’da kurulan Avrupa Konseyi bir fırsat olarak değerlendirilerek uluslararası ilişkilerde devamlı bir dost ve müttefik aranmaya başlandı.
Türkiye Marshall Yardımları kapsamına dâhil edilmek, SSCB tehdidine karşı kurulmuş olan NATO’ya üye olabilmek için kuruluşundan üç ay sonra Avrupa Konseyine katıldı. Bu hamlesiyle konseyin kurucu üyeleri arasında yerini aldı. ABD ile müttefik olmanın yolu ise NATO’ya üye olmaktan geçiyordu. Türkiye’nin Avrupa Konseyi ile NATO’ya girmesindeki siyasi gerekçeler önemli oranda örtüşmektedir.
Türkiye’nin NATO’ya girmesinin gerekçelerinden bazıları şunlardır:
• Sovyet tehdidi karşısında Türkiye’nin güvenlik sorununu çözmek
• ABD ile ilişkileri geliştirerek çağın gerisinde kalan Türk ordusunu modernize etmek
• Çağın gereği olan demokratik yapının gelişip yerleşmesi için ekonomik gelişmişliği sağlamak
ABD’nin Türkiye’yi NATO’ya kabulünün gerekçelerinden bazıları şunlardır:
• ABD’nin SSCB’ye karşı Türkiye’den üs talebinin ortaya çıkması
• Türkiye’nin Orta Doğu ve petrol bölgelerine yakın olması
• Doğu Avrupa ülkelerinin silahlanmaya başlaması
• SSCB’nin komünizmi Yunanistan ve Türkiye’ye yayabileceği endişesi
• Kore Savaşı’nda yaptığı katkılardan dolayı NATO Konseyi 17 Ekim 1951’de Türkiye’nin birliğe üyeliğini kabul etti. 19 Şubat 1952’de TBMM, Türkiye’nin NATO’ya üyeliğini onayladı. Türkiye’nin NATO’ya üyeliğine SSCB sert tepki verdi fakat NATO üyesi olan Türkiye bu tehdide boyun eğmedi.
