Türk Tarihi

Yaygın Eğitim – Ahilik

Türkiye tarihinde ilk defa Türkiye Selçukluları tarafından oluşturulan “ahi”
teşkilatının üyeleri usta, kalfa ve çıraklardır. Bu teşkilat; üyelerinin
dayanışmalarını, mesleklerini iyi bir şekilde yapmalarını ve eğitilmelerini
amaçlıyordu.

Ahilikte eğitim, iş dışında veya işbaşında gerçekleştirilirdi. İş dışında eğitim,
teşkilatın zaviyelerinde muallim ahi ve pîr denen öğreticiler tarafından
verilmekteydi. Teşkilat üyelerine dinin esasları, okuma, yazma, ahlak, temizlik,
kurumun düzeni ve geleneği öğretilirdi. Ayrıca silah kullanımı ve beden eğitimi
konusunda da talim yaptırılırdı.

Ahiliğin işbaşında uyguladığı eğitim o dönemlerde çarşı ve dükkânların
bedesten gibi yerlerde topluca bulunmaları nedeniyle kolay ve etkiliydi. Her
meslek sahibi, yanında mutlaka bir çırak çalıştırmak zorundaydı. Zanaat
dalında belli kademeleri geçen çırak icazet alır ve kendi işini kurabilirdi. Bu
durum ilk Türk devletlerinden farklı olarak mesleki kurumsallaşmayı getirdi.
Esnaf ve zanaatkârlara namaz saatlerinde dükkânlarını kapatma, sonra açma
gibi zaman ve düzen alışkanlığı kazandırma, müşteriye saygılı davranarak
dürüst olma, üretimi artırma, komşularının da kazanmalarını isteme, çırakları
iyi yetiştirme gibi tutum ve davranışlar edindirilmeye çalışılıyordu.

Cami, mescitler, bilim insanlarının evleri, ilmî toplantıların yapıldığı yerler ve
kütüphaneler yaygın eğitimin verildiği mekânlardı. Ayrıca medreselerde
öğrencilerin yanı sıra halka da okuma yazmaya yönelik olarak eğitim verilmesi
ve dinleyici kabul edilmesi yaygın eğitimin bir parçasını oluşturmaktaydı.
Bunlar dışında ahi teşkilatının zaviyelerde verdiği eğitim de yaygın eğitimin bir
türüydü.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu