Savaşın Sona Ermesi ve Yapılan Antlaşmalar
Savaşın başında tarafsızlığını ilan eden ABD İtilaf Devletlerine silah ve cephane satıyordu. Alman
denizaltılarının Amerikan gemilerini batırmaya başlaması üzerine ABD, Nisan 1917’de İtilaf
Devletlerinin yanında savaşa girdi. ABD’nin savaşa girmesi savaşın kısa sürede İtilaf Devletlerinin
lehine sonuçlanmasına yol açtı. Temmuz 1918’de ABD ve
İtilaf askerlerinden oluşan kuvvetler Almanya’yı Batı
Cephesinde yenilgiye uğrattılar.
Bu gelişmeler üzerine Bulgaristan savaştan ayrıldı.
Bulgaristan’ın savaştan ayrılması ile Osmanlı Devleti’nin
müttefikleri ile bağlantısı kesildi. Almanya ve Avusturya-
Macaristan’ın da yenilgiyi kabul etmesi üzerine Osmanlı
Devleti de İtilaf Devletleri ile Mondros Ateşkes Anlaşması’nı imzalayarak savaştan ayrıldı (30 Ekim 1918).
Bu antlaşmaya
göre:
– Boğazlar İtilaf Devletlerine açılacaktı.
– Türk orduları terhis edilecek, silah ve cephaneleri İtilaf
Devletlerine teslim edilecekti.
– Limanlar, tüneller, telgraf ve diğer haberleşme araçları
İtilaf Devletlerinin kontrolüne verilecekti.
– İtilaf Devletleri güvenlikleri için tehlikeli gördükleri
yerleri ve stratejik noktaları işgal edebileceklerdi (7. Madde).
– Doğu Anadolu’da Vilayatısitte (Erzurum, Van, Harput,
Diyarbakır, Bitlis ve Sivas)’de bir karışıklık çıkarsa bu iller
işgal edilebilecekti (24. Madde). Adı geçen bu altı ilin işgal
edilmesindeki gizli amaç bu bölgede bir Ermeni devleti
kurmaktı.
Devleti’ne Anadolu’da küçük bir toprak parçası bırakılıyor ve bağımsızlığı elinden alınıyordu.Ancak en
umutsuz anlarda bile vatanın ve milletin kurtuluşu için bir şeyler yapabileceğine inanan Mustafa
Kemal, Anadolu’da Millî Mücadele’yi başlatmış ve bu vatanın sahibinin Türk milleti olduğunu tüm
dünyaya göstermiştir. Bu antlaşma Osmanlı Mebusan Meclisi’nde onaylanmadığı için hukuken
geçersiz bir antlaşmadır ve hiçbir zaman yürürlüğe girmemiştir.
