Osmanlı Devleti’nde Medrese Eğitimi

Ders okunan, ders verilen yer anlamına gelen medreseler, Osmanlı Devleti’nde eğitim öğretim
sisteminin temel kurumuydu. Özellikle Fatih Sultan Mehmet ve Kanuni Sultan Süleyman zamanında
medrese eğitimi ve öğretimi zirve dönemini yaşadı. Medreselerde müftü, kadı, müderris,hekim,
astronomlar ve matematikçiler yetişiyordu. Medreseler kendi aralarında öğretim verdikleri alanlara
göre uzmanlaşmışlardır. Darüttıp Medreselerinde tıp eğitimi verilir ve devletin hekim ihtiyacı
buralardan karşılanırdı. Darülhadis Medreselerinde hadis alanında ileri düzeyde eğitim verilirdi.
Darülkurra Medreselerinde ise Kur’an-ı Kerim’i ezberleyen, usule göre okuyan hafızlar yetiştirirdi.
Darülhendese medreselerinde ise matematik ve astronomi alanlarında eğitim verilmekteydi.

Eğitimin ilk basamağı sıbyan mektebi (Mahalle Mektebi) idi. Sıbyan mektebinden sonra
başlanabilen medresenin her bölümünde belirli bir süre öğrenim görülürdü. Bir medrese öğrencisi
haşiyeyi tecrit denilen medreslerden ilk derslere başlar farklı hocalardan ders alırdı. Daha sonra Hariç
ve Dahil Medreselerinin derslerini de gördükten sonra Sahnıseman ve Süleymaniye Medreselerine
devam ederdi. Bu medreselerdeki eğitimini tamamlayan öğrencilere müderrislik veya kadılık yapabileceğine
dair diploma verilirdi. Çeşitli usullere göre atamaları gerçekleştiren bu öğrenciler uygun olan
yerlere gönderilirlerdi. Medrese eğitimi alarak ilmiye sınıfına dâhil olanlar şeyhülislamlık makamına
kadar yükselebilirlerdi.

Sahnıseman Medreseleri


İlk öğrenim hayatına başlayan öğrenci muhtasarat
denilen dersleri gördükten sonra Haşiyeitecrid medresesine
devam ederek derslerde başarılı olmak şartıyla o
medresenin müderrisinden bir belge alarak Miftah denilen
medreseye devam eder. Oradan da Kırklı, Hariç ve Dâhil
denilen medreselerde dersler görüp Sahnıseman
Medreselerine kabul edilerek öğrenci olurdu.
Sahnıseman Medreselerinin yapılması Osmanlı topraklarındaki
medrese teşkilatında bir yeniliğe esas oldu. Çünkü
bu yapılan medreseler İlahiyat ve İslam hukuku fakülteleri
demekti. İşte bu Sahn Medreselerinin yapılmasından sonra Osmanlı medreseleri buna göre
şekillendi.