Osmanlı Devleti Tarihi

Lehistan Sorunu ve Osmanlı-Rus Savaşı (1768 – 1774)

Rusya’nın Balkanlara ulaşabilmesi için öncelikli olarak Lehistan’ı ele geçirmesi gerekiyordu.

Rusya, 1763’te Leh kralının ölmesi üzerine istediği kişiyi kral seçtirmek için Lehistan’a asker gönderdi.

Rusların başarılı olmaları üzerine Lehistan’da ayaklanma çıktı. Rus askerlerinin önünden kaçan Lehliler Osmanlı’ya sığındı.

Ruslar, Lehlileri takip ederek Osmanlı topraklarına saldırdılar ve Balkan milletlerini isyana kışkırttılar. Bu olaylar sonunda Osmanlı-Rus Savaşı çıktı (1768).

Osmanlı – Rus Savaşı altı yıl sürdü. Ruslar, bu sürede Eflâk ve Boğdan’ı ele geçirerek Kırım’ı işgal ettiler. Rusya kazandığı bu başarılarla etki alanını Mora’ya kadar genişletmek istedi. Baltık Denizi’ndeki donanmasını, Mora kıyılarına ulaştırdı. Mora halkını ayaklanmaya teşvik etti.

Mora’da çıkan isyanı Osmanlı Devleti bastırdı. Bu durum karşısında Mora’dan ayrılan Rus donanması, İzmir’in Çeşme Limanı’na Rusların Balkan topraklarında ilerlemeleri Avusturya ve Prusya’yı endişelendirdi. Bu iki ülkenin araya girmesi ile 1774’te Rusya ile Osmanlı arasında Küçük Kaynarca Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma, Osmanlı Devleti’nin imzaladığı, şartları en ağır antlaşmalardan biridir.

Ruslar, Küçük Kaynarca Antlaşması’ndan sonra Kırım’ı ele geçirmek için propaganda başlattı.

Kırım devlet adamları, Türk ve Rus yanlısı olarak ikiye ayrıldı. Kırım’da millî birlik bozuldu. Kırım hanı Sahip Giray’ın 1775’te hanlığı bırakması üzerine 1777’de Rus yanlısı Şahin Giray, Kırım’ı yönetmeye başladı.

Şahin Giray’ın yönetimini kabul etmek istemeyen halk isyan etti. Şahin Giray’ın daveti üzerine Rus ordusu Kırım’a girdi.

Osmanlı Devleti de bu durumu protesto etti. İki devletin arasında savaş çıkması Fransa’nın araya girmesiyle önlendi. 1779’da Aynalıkavak Tenkihnamesi (sözleşme) imzalandı. Bu sözleşme ile Rusya, Kırım’daki kuvvetlerini geri çekti. Osmanlı Devleti ise Şahin Giray’ın Kırım hanı olmasını onayladı.

Rusya, bu antlaşmadan sonra Avusturya ile Osmanlı topraklarını paylaşmak için antlaşma yaparak 1783 yılında Kırım’ı kendi topraklarına kattığını dünyaya ilan etti.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu