Türk Tarihi

Karahanlılar

Karahanlılar, Orta Asya’da kurulan ilk Müslüman Türk devletidir. Bu özeliğinden dolayı Türk tarihinde Karahanlıların özel bir yeri ve önemi vardır.

Hâkaniye ve Ilig-Hanlar şeklinde de isimlendirilen Karahanlı Devleti, başta Karluklar olmak üzere Yağma, Çiğil ve Tuhsi gibi Türk boylarının desteğiyle kuruldu. Karluk yabgusu, bağlı bulunduğu Uygur Hakanlığı’nın 840 yılında Kırgızlar tarafından yıkılması üzerine bağımsızlığını ilan etti. Kendisini Türk hakanlarının mirasçısı sayan yabgu, “karahan” unvanını aldı.

Karahanlılar Devleti İslam öncesi Türk devletlerinde görülen ikili yönetim anlayışını devam ettirdi. Karahanlıların ilk hükümdarı olarak bilinen Bilge Kül Kadır Han, Maveraünnehir’deki Samanoğulları Devleti ile mücadelelerde bulundu. Kadir Han 893’te başkenti Kaşgar’a nakletti. Bu dönemde yeğeni Satuk Buğra Han Müslümanlarla temas kurmuş ve İslam dinini kabul etmiştir. Müslüman olduktan sonra Abdulkerim adını alan Satuk Buğra Han, amcasından sonra tahta geçince İslamiyeti resmî din olarak kabul etti (920).

Satuk Buğra Han Müslüman olduktan sonra İslamiyetin Türkler arasında yayılması için çalıştı. Karahanlı Hükümdarı Ebu Nasr Ahmed zamanında, kardeşi Ilig Nasr tarafından Gaznelilerle birlikte Samanoğulları Devleti’ne son verildi (999).

Ebu Nasr Ahmed, Abbasi halifesi tarafından İslam hükümdarı olarak tanınan ilk Karahanlı hanı oldu.

Karahanlı Devleti’nin sınırları Balasagun, Özkent ve Tarım Havzası’nın batı kısmı ile Karakurum dağları dolaylarına kadar genişledi. Güneyde Gazneliler ile komşu oldular ve sık sık çatıştılar. Ancak hanedan arasında çıkan anlaşmazlıklar neticesinde devlet Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrıldı (1042). Doğu Karahanlıların başında Tamgaç Buğra Han; Batı Karahanlıların başında ise Ahmet Arslan Han bulunmuştur. Doğu Karahanlı Devleti’nin sınırları Kaşgar, Fergana, Balkaş Gölü civarına kadar uzanmıştı. En önemli şehirleri Balasagun, Talas ve Kaşgar şehirleri idi.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu