İyon Nizamı

MÖ 6-4. yüzyıllarda Batı Anadolu’da (İyonya) başlayan İyon nizamı tüm Yunan kentlerinde uygulanmıştır.

İyon nizamında yapılmış en eski Yunan tapınağı Sisam adasındaki
Hera Tapınağı’dır. Anadolu’da ise Efes-Artemis ve Didim-
Apollon Tapınağı (120. görsel) da iyon nizamında yapılmıştır.
İyon nizamda sütunlar, Dor’a göre daha ince ve yüksektir,
torus adı verilen bir kaide üzerine oturur. Sütun başlığı volüt adı
verilen spiral kıvrımlar kullanılarak yapılmıştır. Abaküs, Dor nizamına
göre daha incedir ancak düz değildir. Arşitrav tek blokludur.
Frizden yukarıya doğru olan kısım Dor nizamına benzer, sadece
kabartmaları farklıdır. İyon tapınakları daha ince, uzun sütunlu ve
Dor tapınaklarına göre daha yüksek ve zarif görünümlüdür.

Bir yapıyı desteklemek için sütun yerine İyon nizamının bir
uyarlaması olan kadın heykeli şeklindeki Cariatides (Karyatid) lerin kullanılması
dikkat çekici bir buluş olmakla birlikte pek tutulmamıştır. Bu
kadın heykelleri, Erechteion (Erekteyon) Tapınağı’nın yan kanadındaki
sundurmanın çatısını taşır. Bu yapıda friz, alışılagelenden daha dardır
ve bu tür yapılarda görülen, kabartmalı süsleme kısmı ile iki yana eğimli
çatı çizgisi bulunmamaktadır.

(Dr. Flavio CONTİ, Eski Yunan Sanatını Tanıyalım, s.26-27, 1982)