Google Ne Zaman Kuruldu, Kim Kurdu?

Google Inc. (NASDAQ: GOOG), internet araması hizmeti, çevrim içi bilgi dağıtımı hizmeti, reklam teknolojileri ve arama motorları için yatırımlar hizmetleri yapan çok uluslu Amerikan anonim şirketidir. İnternet tabanlı hizmet ve ürünler geliştirir, ek olarak bunlara ev sahipliği yapar. Kârının büyük kısmını AdWords programı aracılığıyla reklamlardan elde etmektedir. Şirket, Larry Page ve Sergey Brin tarafından, Stanford Üniversitesi’nde doktora öğrencisi oldukları sırada kurulmuştur. İkili, sık sık “Google Guys” olarak anılmaktadır.

Google, ilk olarak, 4 Eylül 1998 tarihinde özel bir şirket olarak kuruldu ve 19 Ağustos 2004 tarihinde halka arz edildi. Halka arzın gerçekleştiği dönemde, Larry Page, Sergey Brin ve Eric Schmidt, takip eden yirmi yıl boyunca, yani 2024 yılına kadar Google’da birlikte çalışmak üzere anlaştılar.[10] Kuruluşundan bu yana misyonu “dünyadaki bilgiyi organize etmek ve bunu evrensel olarak erişilebilir ve kullanılabilir hale getirmektir. Gayri resmi sloganı ise, Google mühendisi Amit Patel tarafından bulunan ve Paul Buchheit tarafından desteklenen “Don’t be evil” (Kötü olma) dır. 2006 yılında, halen şirket merkezi konumunda olan Mountain View, California’ya taşınmıştır.

Google’ın dünya çapında veri merkezlerinde bir milyondan fazla sunucuda çalıştığı, bir milyardan fazla arama isteğini işlediği ve kullanıcıları tarafından oluşturulan verinin gün başına yirmi dört petabayt olduğu tahmin edilmektedir. Kuruluşundan bugüne dek gerçekleşen büyüme hızı, şirketin temel web arama motorunun ötesinde ürünler, satın almalar ve ortaklıklar zincirinin meydana gelmesini sağladı. Şirket, Orkut, Google Buzz ve Google+ gibi sosyal ağ araçları ile elektronik posta hizmeti Gmail servisi gibi çevirmiçi verimlilik yazılımları sunmakta, ek olarak, web tarayıcısı Google Chrome, fotoğraf görüntüleme ve düzenleme yazılımı Picasa ve anlık mesajlaşma Google Talk gibi uygulamalarla masaüstüne kadar uzanmaktadır. Bunlar dışında, Android mobil işletim sistemi gelişimine öncülük yapmıştır. Cr-48 ana işletim sistemi olarak da bilinen yeni Google Chrome OS,15 Haziran 2011 tarihinden beri, Samsung 5 Serisi ve Acer AC700 gibi ticari Chromebook’larda kullanılmaktadır.

Alexa, internette en çok ziyaret edilen web sitesi olarak ABD odaklı “google.com”‘u listelemektedir, YouTube, Blogger, Orkut gibi Google’a ait diğer siteler ve çok sayıda uluslararası Google sitesi (google.co.in, google.co.uk vb.) ise en çok ziyaret edilen siteler arasında ilk yüz içinde yer almaktadır. Ek olarak şirket, BrandZ marka değeri veritabanı listesinde ikinci sırada yer almaktadır. Buna karşın Google, gizlilik, telif hakkı ve sansür gibi konularda eleştiriler almaktadır.

Tarihçe

Google’ın kuruluş süreci 1996 Ocak ayında Kaliforniya’daki Stanford Üniversitesi’nde doktora öğrencileri olan Larry Page ve Sergey Brin’in araştırma projesiyle başladı.

Geleneksel arama motorlarıyla yapılan aramalarda, sonuçlar; aranan terimlerin sayfada kaç kez görüldüğü mantığıyla sıralanıyordu, ancak Google siteler arası ilişkilerin analizi konusunda çok daha elverişli iki sistem kuramı ortaya koydu. Bu yeni teknolojiye PageRank adı veriliyordu, bu sisteme göre sayfa dizinlerinin orijinal site ile olan bağlantı dönüşümleri belirlenerek; siteler, gösterilen ilgiye göre sıralanıyordu.

Küçük bir arama motoru olan ve Robin Li tarafından IDD Bilişim Hizmetleri adına geliştirilen “RankDex”, zaten 1996’dan beri site puanlaması ve sayfa sıralaması için benzer bir strateji kullanmaktaydı. RankDex, patentliydi ve Li’nin Çin’de kurulmuş olduğu Baidu adını taşıyan arama motoru bu sistemle çalışıyordu.

Page ve Brin yeni oluşturdukları arama motoruna ilk olarak “BackRub” ismini koymuştu, çünkü siteler için geri bağlantıların kontrol edilmesinin önemini tahmin edebiliyorlardı. Ancak daha sonra, “googol” sözcüğü üzerinde orijinal bir imlâ değişikliği yapılarak, bu arama motoru Google olarak adlandırıldı, Google arama motoruyla insanlara büyük bir bilgi kaynağının sunulduğunu belirtmek için bu isim konulmuştu, çünkü googol on üzeri yüz rakamını ifade ediyordu. Başlangıçta Google; Stanford Üniversitesi’nin alt-alan adı olarak google.stanford.edu alan adını kullandı.

Bugün kullandığı alan adını 15 Eylül 1997’de etkinleştirdi ve 4 Eylül 1998’de Google şirketi resmen kuruldu. Şirket merkezi arkadaşları Susan Wojcicki’nin Menlo Park, Kaliforniya’da bulunan garajı olarak belirlendi. Stanford Üniversitesi’nde doktora yapan bir öğrenci olan Craig Silverstein, ilk çalışan olarak işe alındı.

Bir yıl önceki rakam olan 931 milyon tekil ziyaretçi sayısındaki yüzde 8.4’lük bir artışla, 2001 Mayıs ayında; Google’nin tekil ziyaretçi sayısı ilk kez 1 milyarı buldu.

Finansman ve ilk halka arz
Google’nin ilk sunucularındaki açık devre kartları ve kablolama sistemlerinin görünümü.
Google sunucularındaki ilk yenileme ucuz maliyetli donanımlarla yapılmıştır.
Google’a 100,000 $’lık ilk finansman desteğini daha önce Google’ın da dahil olduğu bir şirket olan Sun Microsystems’in kurulum ortaklarından Andy Bechtolsheim vermiştir. 1999’un başlarında, hâlâ doktora öğrencileri olan Brin ve Page, akademik araştırmalar için bir arama motoru geliştirmenin ilgi çekici bir düşünce olduğuna karar vererek, Excite’yi satın almak için CEO George Bell’e 1 milyon $ önerdiler. Ancak Bell bu teklifi kabul etmese de, Excite yatırımcılarından Vinod Khosla bu kararı eleştirerek, Brin ve Page ile 750,000 $ civarında bir tutarda müzakerelere başladı. Google; 7 Haziran 1999’da Kleiner Perkins Caufield & Byers ve Sequoia Capital gibi büyük yatırım şirketlerinin açtığı krediler de dahil olmak üzere, 25 milyon $’lık bir fon kullanacağını açıkladı.

Google’nin ilk halka arzı ana finansal sisteme geçişinden yaklaşık beş yıl sonra, 19 Ağustos, 2004’te gerçekleşti. Şirket bu arz sonucunda yatırımcılarla, hisse başına 85 $’dan 19,605,052 hissesini paylaştı. Hisseler Morgan Stanley ve Credit Suisse tarafından oluşturulan benzersiz çevrim içi açık arttırma sistemi sayesinde, hissedârlara ulaştırıldı. Piyasa değeri 23 milyar $’ı aşkın bir şirket olan Google bu halka arz sonrasında, 1.67 milyon $’lık hisse senedi satışı yaptı. Paylaşılan 271 milyonluk hissenin büyük bölümünün Google’nin denetim alanında kalması sonrasında, birçok Google çalışanı hisseler sayesinde milyoner oldu. Yahoo!’nun sahip olduğu 8.4 milyonluk Google hissesi, Google’ın rakibi Yahoo!’nun bu halka arzdan kârlı çıkmasını sağladı.

Bazı insanlar Google’nin halka arzının şirket kültüründe kaçınılmaz değişiklikler oluşturacağını tahmin ediyordu. Dayanak olarak, hissedârların şirket üzerindeki baskısı sonucunda, şirket çalışanlarının olumsuz etkileneceği; bunun yanında şirket yönetiminde olan kişilerin hisse senetleri sayesinde milyoner olabileceği gerçeği gösteriliyordu. Şirket kurucu ortakları Sergey Brin ve Larry Page yatırımcıların taşıdığı bu endişelere yanıt vererek; halka arzdan sonra şirket kültürünün değişmeyeceğini savundu ve bu yönde bir rapor hazırlattı. Ancak 2005’te; The New York Times gazetesindeki makaleler de dahil olmak üzere birçok kaynakta Google’nin yeni yapısı sorgulandı ve kurum felsefesindeki masumiyetin ve kurumsallaşma karşıtı tavrın kaybedildiği savunuldu. Bunun üzerine Google, benzersiz kurum kültürünü devam ettirebilmek için bir kurumsal kültür şefi ve bir insan kaynakları yöneticisini göreve getirdi. Şeffaf bir örgütlenme (organizasyon) için işbirliği ortamının kaçınılmaz olduğundan hareketle, kurumsal kültür şefinin görevlendirilmesinin altında yatan amaç, kurumun kuruluşundan itibaren kazanılan temel değerlerinin ve kurumsal kültürün gerektirdiği çalışma ahlakının korunmasını içeriyordu. Google bu dönemde, eski çalışanlarının cinsiyetçilik ve yaş ayrımcılığı yaptığı ithamlarıyla karşı karşıya kaldı.

Öncelikle güçlü bir satış potansiyeli ve çevrim içi pazarlamayla birlikte tanıtım konularındaki kazanç sayesinde, Google; halka arz sonrasında hisse senedi performansında başarılı bir ivme yakalayarak; 31 Ocak 2007’de ilk kez borsa işlemlerinde (hisse değeri) 700 $ düzeyine ulaştı. Google’nin hisse senetlerinin değer kazanmasındaki temel unsur, büyük yatırım şirketlerinin ve finansman şirketlerinin aksine; genel itibariyle bireysel yatırımcılar oldu. Şirket bugün itibariyle GOOG menkul değer sembolü altında NASDAQ borsasında, GGQ1 imiyle de Frankfurt Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem görmektedir.