Tarih Bilimi

Endülüs’ün Fethi ve Valiler Dönemi

İberya Yarımadası’nın fethi, ilk İslam fetihlerinin son halkasını teşkil eder. Emeviler’in Kuzey Afrika
Valisi, Musâ b. Nusayr’ın, Halife Velîd b. Abdülmelik’ten aldığı izinle Tarîf b. Mâlik komutasında 500
kişilik bir birliği 710 yılının ilkbaharında keşif amacıyla İspanya’nın güney kıyılarına yollamasıyla fetih
hareketi başlamıştır.

Musâ b. Nusayr, Tarîf b. Mâlik’in bu küçük çıkarmadan olumlu sonuçlarla dönmesi üzerine fetih hazırlıklarına
başladı. 711 yılının bahar ayında Berberî azatlısı Târık b. Ziyâd komutasında 7000 kişilik bir
orduyu ve ardından da 5000 asker takviyesile İspanya’yı fethe yolladı.

Bu esnada İspanya’da hâkim olan Vizigot Krallığı taht kavgaları, toplumsal-dinî çatışmalar sebebiyle
gücünü yitirmiş durumdaydı. Emevi ordusu kolaylıkla İspanya’ya geçti. Bunda, Vizigotlar ile arası bozuk
olan Sebte (Ceuta) Valisi, Julianos’un yardımlarının da etkili olduğu bilinmektedir.

İspanya’nın güney ucundaki, Cebelütarık veya Cebelü’l-Feth (Gilbraltar, Calpe) dağında karargâh kuran
ordu, ilk hamlede el-Cezîretü’l-Hadrâ’yı (Algeciras) ele geçirdi. Kısa süre sonra, Kral Rodrigo komutasındaki
Vizigot ordusunu yenilgiye uğrattı.

Kısa sürede Malaga, Elvira, Cordoba ve Vizigotların başşehri Toledo ele geçirildi. Artık İspanya fethinin
önünde ciddi bir engel kalmamıştı.

Böylece Târık b. Ziyad, 711 yılının ilkbahar aylarında ordu komutanı olarak başlattığı bu fetih yürüyüşünü,
yaz ayları biterken İspanya’nın yarısını alıp İslam’a açmış bir fatih olarak neticelendirdi. Musâ b. Nusayr
da, 712 yılında çoğunluğu Araplardan müteşekkil 18.000 kişilik ordusuyla İspanya’ya geçti. İşbiliye
(Sevilla), Karmûne (Carmona), Leble (Niebla) ve Mâride’yi (Merida) fethettikten sonra Tuleytula’da Târık
ile buluştu. Ülkenin kuzey istikametine doğru yapılan harekât sonucu 713 yılında Liyûn (Leon), Cıllîkıye
(Galicia) bölgesi, Lâride (Lerida), Berşelûne (Barcelona), Saragusta (Zaragoza, Saragossa) şehirleri fethedildi
ve hatta Pireneler aşılarak Frank topraklarına girildi.

714 yılında Halife Velid b. Abdülmelik’in emriyle Musâ b. Nusayr, Endülüs’ün idaresini oğlu Abdülaziz’e
bırakıp Târık b. Ziyad’la birlikte Dımeşk’e döndü. Böylece 3 yıl gibi kısa bir sürede İberya Yarımadası’nın
fethi gerçekleşmiş ve Endülüs’te Valiler Dönemi (asru’l-vülât) başlamış oldu. 756 yılına kadar 21 valinin
görev yaptığı bu dönemde fetih hareketleri Avrupa içlerine kadar götürüldü. Mürsiye (Murcia, Tüdmîr, Teodomiro),
Arbûne (Narbona) bölgelerinden sonra Paris’e kadar yaklaşıldı. 732 yılında, Tours veya Poitiers
(Balâtü’ş-şühedâ) savaşında Franklara yenilen Müslümanlar, bundan sonra daha çok iç savaş ve karışıklıklarla
uğraştılar.

Valilikler Dönemi, 756 yılında I. Abdurrahman’ın Endülüs Emevi Devleti’ni ilanına kadar devam etti.  

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu