Türk Tarihi

Danişmentliler

Danişmentliler,Selçuklu komutanlarından Danişment Ahmet Gazi tarafından Orta
Anadolu’da kuruldu (1080). Merkezi Sivas’tı.
Danişment Ahmet Gazi, Türkiye Selçukluları
ile birlikte Eskişehir yakınlarında Haçlılara karşı mücadele etti. Danişment Ahmet Gazi’den
sonra yerine geçen oğlu Emir Gazi
Döneminde Fırat’tan Sakarya’ya kadar Orta
ve Kuzey Anadolu, Danişmentlilerin egemenliğine
girdi.

Emir Gazi’nin ölümünden sonra yerine
geçen oğlu Muhammed, Ermenilerle, Bizans
İmparatorluğu’yla ve Haçlılarla savaştı. Ölümünden
sonra oğulları arasında taht kavgaları başladı. Danişmentliler Kayseri, Sivas,
Malatya olmak üzere üç kola ayrıldı. Türkiye Selçuklu Sultanı II. Kılıç Arslan, üç kolu da ele geçirerek
1178’de Danişmentlilere son verdi.

Danişmentlilerde kendi adına para bastıran ilk hükümdar Danişment Ahmet Gazi’dir. Danişmentlilere
ait paralarda Grekçe yazılar vardır. Tokat ve Niksar’daki Yağıbasan Medresesi dönemin
önemli eğitim kurumlarındandır. Danişmentlilerden kalma Kayseri Ulu Cami bir başka önemli eserdir.
Dönemin önemli edebî eseri Danişmentname’dir. Danişmentli Ahmet Gazi ve Danişmentli beylerinin
Bizans İmparatorluğu’na karşı mücadelelerini, kahramanlıklarını anlatan bu destan, Türkiye
Selçukluları
Döneminde yazıya geçirilmiştir.

“DANİŞMENTNAME”DEN

Peygamberimizin hicretinden üç yüz altmış sene sonra, Battal Gazinin torunlarından Melik Ahmed
Danişment, halifeden izin alarak birçok beyle birlikte Anadolu’da fetihlere başlar. Uzun zamandan beri harap
olan Sivas’ı mamur hâle getirerek buraya yerleşir. Burada mücahitleri ikiye ayırır. Turasan idaresindeki
mücahitler, İstanbul üzerine giderler. Fakat Alemdağ önlerinde şehit olurlar. Melik Ahmet Danişment ise
Sivas’tan Karadeniz’e uzanan bölgeyi fethetmeyi kararlaştırır. Artuhi isminde bir Hristiyanın Müslüman
olmasına vesile olur ve onu yanından ayırmaz. Tokat, Zile, Amasya, Çorum ve Niksar bölgelerini fethederek
halkı Müslüman olmaya davet eder. Halkın büyük bir kısmı Islamiyeti seve seve kabul eder. Ancak bir müddet
sonra Niksarlılar Islam’ı terk ederek bölgedeki birçok Müslümanı öldürürler. Danişment Gazi,
Niksar’ı tekrar
alarak Canik’e doğru yola çıkar. Fakat yolda pusuya düşürülerek şehit edilir. Vasiyeti üzerine Niksar Kalesi
karşısında bir yere defnedilir.

Atilla Özkırımlı, Türk Edebiyatı Ansiklopedisi ,C 2, s. 346.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu