Sultan Sencer ve Karahanlılar
Sencer daha melikliği zamanında Karahanlı Devleti’ni teşkilâtlandırmıştı. Batı Karahanlı hükümdarı Arslan Han Muhammed b. Süleyman ömrünün son yıllarında hastalanarak felç olmuş, bu bakımdan oğlu II. Nasr’ı kendisine ortak kağan yapmıştı.
Bir müddet sonra Semerkand’da bu şehirdeki Alevîler’in Reisi Eşref b. Muhammed’in teşviki ile bir isyan çıktı ve Nasr öldürüldü. Arslan Han bu isyanı bastırabilmek için Sultan Sencer’den yardım isterken, aynı zamanda diğer oğlu II. Ahmed’i ortak hükümdar yaptı. Türkistan’dan gelen Ahmed kendisini karşılamaya çıkan Alevî Reisi Eşref b. Muhammed’i yakalatıp, öldürterek duruma hâkim oldu. Bu nedenle Sultan Sencer’in gelmesi için ortada artık bir sebep kalmamıştı.
Arslan Han özür dileyerek durumu kendisine bildirdi. Ancak Sultan Sencer harekete geçtiğinden geri dönmedi. Semerkand’ı zaptederek (Nisan 1130) devlet hazinesine el koydu. Bir kaleye sığınan ve hasta olan Arslan Han, Sencer’in huzuruna sedye ile getirildi ve affedilmesini istedi.
Sultan Sencer, onu kızının (Sencer’in eşi) yanına gönderdi. Arslan Han kısa bir müddet sonra öldü ve Merv’de kendi yaptırmış olduğu “medrese’’ye gömüldü. Oğlu Ahmed ise hiç olmazsa, 1132’ye kadar Sultan Sencer’in hâkimiyetini tanımamış görünüyor.
Sultan Sencer Arslan Han’ın yerine önce Merv’de esir bulunan Hasan b. Ali’yi (öl.1132) daha sonra da Ebu’l–Muzaffer İbrahim b. Süleyman’ı tayin etmişti. İbrahim’in de aynı yılda, yani 1132’de ölümüyle Sultan Sencer, kızkardeşinin oğlu olan II. Mahmud b. Muhammed’i büyük kağan yaptı. Bu hükümdar tamamiyle Sultan Sencer’e bağlı idi.
Kaynak: Selçuklular Tarihi – PROF. DR. MUHARREM KESİK
