Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi

Soğuk Savaş Döneminde Dünya

1930’larda büyük bir bunalım geçiren dünya, II. Dünya Savaşı’ndan sonra esaslı bir büyüme
sürecine girdi. Büyük sanayi ülkeleri, 1945-1975 yılları arasında benzeri
görülmemiş bir ekonomik
büyüme yaşadılar. XX. yüzyılın ilk yarısında yalnızca iki kat artan dünyadaki toplam üretim, bu dönemde
üç katına çıktı. Petrol, elektrik ve otomotiv gibi bazı sektörlerde üretim, on kat hatta daha fazla
arttı. Yıllık
% 5 civarında seyreden büyüme oranı bazı dönemlerde yavaşladıysa da üretimde uzun süreli bir
gerileme yaşanmadı ve işsizlik hep çok düşük bir düzeyde kaldı.

Bu dönemde göze çarpan diğer bir olgu,
hızlı nüfus artışıydı. Nüfusun en hızlı arttığı
bölgeler, Asya’nın, Afrika’nın ve Latin Amerika’nın
yoksul bölgeleriydi. Savaşı takip eden
25 sene içinde Batıdaki sanayileşmiş ülkelerde
doğum oranı büyük artış gösterdi.

Sanayileşmeyle birlikte şehirlere göç
hızlandı. Şehirlerin hızla genişlemesi ulaşımda otomobilin kullanılmasına ve
otomobil kültürünün doğmasına neden oldu.
Şehirleşmeyle birlikte insan hayatında
geleneksel ilişkiler değişti. Büyük aileler
parçalandı ve doğum oranında düşüş
görüldü.

Diğer açıdan şehirlerde ekonomik refaha kavuşamayan kitleler çoğu kez aşırı siyasi akımların
gelişmesine uygun ortam oluşturdular. Asya, Afrika ve Latin Amerika gibi ülkelerde iktidarın değiştiği
(diktatörlüklerin kurulması, bağımsızlıkların kazanılması gibi) görüldü. Özellikle bloklara dâhil ülkeler
belirledikleri toplumsal, ekonomik, siyasi ve askerî hedeflere ulaşmak için büyük çaba sarf etti. Soğuk
Savaş ortamında her ülkede orduya büyük önem verildi. Askerî harcamalar arttı.

Savaş yıllarında erkeklerin cephede olmaları
kadınların birçok iş kolunda çalışmalarına sebep
oldu. Savaştan sonra erkekler tekrar iş hayatına
döndüyse de kadınlar da iş hayatında etkin olmaya
devam ettiler. Bu dönemde birçok “kadın hareketi”
ortaya çıktı.

Savaş sonunda teknik alanda sağlanan
gelişme günlük hayatı daha da kolaylaştırdı. Daha
önce lüks olarak algılanan birçok ürün evlerde
kullanılmaya başlandı. Tüketimin teşvik edilmesi
reklam sektörünün hızla büyümesine sebep oldu.

Radyo ve sinemanın önemi, televizyonun
icadıyla azaldı. Bu dönemde aşırı nüfus artışı
dünyada genç bir kitlenin oluşmasına sebep oldu.
Ekonomik büyüme içinde rahat bir hayata sahip
olan bu gençler yaşadıkları ortamı sorgulama
imkânına sahip oldular. Bu tepkiler birçok alanda
kendini gösterdi. Müzik alanında Amerikan hayat
tarzını sorgulayan “Rock and Roll” müziği ortaya
çıktı. 1956-58 arasında bu müzik türünde Elvis
Presley
büyük bir çıkış yakaladı.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra fen ve sosyal bilimler
hızlı bir gelişme gösterdi. 1920’lerde ABD’de 15 bin
olan araştırmacı sayısı 1940’larda 400 bine ulaşmıştı.
Savaş öncesi Almanya’dan liberal demokrasinin
hâkim olduğu ülkelere yapılan beyin göçü
bilimsel gelişmelere katkı sağladı.

II. Dünya Savaşı sırasında geliştirilen bilgisayarlar
insan yaşamını her alanda etkiledi. Savaş yıllarında Amerikalı bilim adamları tarafından ENIAC
adlı ilk
bilgisayar yapıldı. Füze teknolojisinde sağlanan
ilerleme sonucunda ilk uydu Sputnik SSCB tarafından
uzaya gönderildi (1957). Böylece atmosfer ve
uzayın keşfedilmesiyle, yerküremiz ve onun çevresi
hakkında pek çok yeni bilgilere sahip olunmuştur. Bu
gelişmeler uluslararası rekabeti uzaya taşıdı.

Siyasi ve sembolik öneminden dolayı nükleer olgu
savaş sonrası teknik ilerlemenin temel alanlarından
biri hâline geldi. Bu alandaki bilgi önce askerî alanda
kullanıldı. Nükleer enerji daha sonra elektrik üretiminde
de kullanıldı.

Hidrojen atomlarının parçalanmasından elde edilen
reaksiyonlarla, kıtalar arası roketlerin yapılması olağanüstü
genişlikte iletişim ve denetim ağlarının kurulmasına sebep
oldu.

Biyoloji alanında DNA’nın kimyasal yapısı çözüldü.
Tarımsal alanda ilaçlarla, uygun tohumlukların seçilmesi ve
gübrelemeyle, sanayide ilerlemiş tüm ülkelerde tarım hayatı
kökten değişti. Kimya laboratuvarlarında yapılan yeni
sentetik maddeler, sanayide gittikçe önem kazandı.

Seyahatlerde demir yolları ve gemiler kadar uçaklar da
önemli bir yere sahip oldu. Televizyon, günlük hayatın bir
parçası oldu. Uzak yerler arasında telefon iletişimi de gelişti
ve birçok durumda mektupların ve telgrafların yerini alma
eğilimi gösterdi. Bilim ve teknik alanındaki gelişmeler teknik
eleman ihtiyacının artmasına, gelişmiş ülkelerle geri kalmış
ülkeler arasındaki farkın büyümesine neden olmuştu.

Mimari alanda savaştan sonra Avrupa’da şehirlerin
yeniden inşa edilmesi yüzyılın ilk yarısında ortaya konan
modellerin uygulanmasına imkân sağladı.Şehirlerde
nüfusun artması, sıra evler ve toplu konutların yaygınlaşmıştır.
Ayrıca kule ve gökdelenlerin inşasına da önem
verildi.

Savaşın Avrupa’da yayılması bilimde olduğu gibi sanat alanında da birçok kişinin Amerika’ya göç
etmesine sebep oldu. Sürrealizm’in temsilcilerinden Breton, Duchamps, Masson gibi edebiyatçılar ve
sanatçılar Amerika’ya göç ederek yaşamlarını burada devam ettirdiler. Bu akımın etkileri 1960’ların ortalarına kadar sürdü. Avrupa ve ABD’de soyut resim anlayışı gelişme gösterdi. Böylece New York,
Paris için kullanılan sanatta “Batı’nın başkenti” unvanını aldı.

Sporda Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerin katıldığı bir organizasyon olan Akdeniz
Oyunları
, Ekim
1951’de ilk kez Mısır’ın İskenderiye kentinde düzenlendi. Ayrıca Avrupa’da UEFA
Şampiyon Kulüpler
Kupası 1955-1956 sezonunda ilk kez düzenlendi ve kupanın ilk sahibi İspanya’nın Real Madrid takımı
oldu.  

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu