Senediittifak (1808)

II. Mahmut, kendisini tahta çıkaran Rusçuk âyanı Alemdar
Mustafa Paşa’yı sadrazam yapmıştı. Anadolu ve Rumeli’deki
âyanların hayli güçlendiğini ve başına buyruk hareket ettiğini
düşünen II. Mahmut, bu duruma son vermek istedi. Alemdar’ın
aracılığı ile âyanlarla görüşülerek Senediittifak imzalandı (1808).

Bu belge ile ilk kez padişahın mutlak otoritesi sınırlandırılmış, âyanların hakları ve varlığı tanınmıştır. Senediittifak’ın
imzalanmasında rol oynayan Alemdar Mustafa Paşa, kısa bir
süre sonra Sekbanıcedit ocağına tepki gösteren yeniçerilerin
isyanı sonucu öldürüldü. Âyanların gittikçe güçlenmesinden
rahatsız olan II. Mahmut, âyanları ortadan kaldırarak merkez
üzerindeki baskılarını yıkmaya çalıştı.

Senediittifak Osmanlı padişahı II. Mahmut’un âyanlarla yaptığı
antlaşmadır.

– Padişahın otoritesi devletin temel dayanağıdır. Reayaya
karşı haksızlık ve zulüm yapanlar, devlete bildirilerek bu
durumun önlenmesine çalışılacaktır.

– Âyanların varlığı ve devletle âyanların birbirine güven
duyması şarttır. Âyanlar, devletin eyaletlerden asker almasına
karşı gelmeyecektir. Toplanacak olan tüm askerî güçler devletin
askeri olacaktır.

– Âyanların bulunduğu yerlerde hazine gelirlerinin, devletin
koyduğu kanun ve hükümlere göre âyanlar tarafından
toplanması sağlanacaktır. Âyanlık haklarının babadan oğula
geçmesi kabul edilecektir.

– Padişah ağır vergiler koymayacak, eşit ve adaletli vergi
alacaktır.

– Sadrazama saygı gösterilecek ve emirlerine uyulacaktır.
Âyanlar da devlet adamları gibi antlaşmaya uyacak,
uymayanlara karşı padişahla birlikte hareket edeceklerdir.

– İstanbul’daki yeniçeri ve diğer ocaklarda isyan çıktığında
âyanlar emir beklemeksizin İstanbul’a gelerek isyanı
önleyeceklerdir.