Rusya’nın Açık Denizlere Açılması
Rusya, coğrafi konum bakımından kuzeyindeki buzlarla kaplı denizler ile güneyinde Boğazlar’a ve Karadeniz’e sahip Osmanlı Devleti arasında sıkışıp kalmış, sıcak denizlere çıkışı olmayan bir ülke konumundadır.
Bu nedenle deniz ticareti gelişmedi. XVIII. yüzyılın başlarında tahta çıkan Çar I. Petro’dan itibaren sıcak denizlere çıkma ve dünya ticaretinde söz sahibi olma politikasını prensip edinen Rusya, kendisine yayılma alanı olarak Osmanlı coğrafyasını seçti. Boğazlar’ı ele geçirerek Karadeniz’e hâkim olmak isteyen Rusya bu amacını gerçekleştirebilmek için çok çaba sarf etti. Zaman zaman bu amacını gerçekleştirmeye çok yaklaşan Rusya, karşısında menfaatleri gereğince Osmanlı Devleti’ni destekleyen İngiltere ve Fransa’yı buldu.
Güneydeki denizlere çıkabilmek için Osmanlı Devleti’nin topraklarından geçmek mümkün olmayınca en uygun yolun Baltık olduğunu düşündü. Bu çerçevede İngiltere ile iş birliği yapıp ayrıca Osmanlı Devleti’nin elindeki Kırım, Lehistan ve Kafkasya topraklarına, sonra da Balkanlar’a hatta İstanbul Boğazı’na sahip olup bu hedeflerine ulaşmak istedi. Özellikle Kırım, Rusya için çok önemliydi çünkü Kırım; Karadeniz’e, İstanbul’a, Boğazlar’a ve Akdeniz’e açılmanın kapısı konumundaydı.
Rus Çar’ı I. Petro’nun bir diğer hedefi de Balkanlar’daki Slavları kendine bağlamak oldu (Panslavizm). Bu hedefini gerçekleştirebilmek için Osmanlı Devleti ve Avusturya ile mücadeleden geri durmadı. Panslavizm ile ulaşmak istediği bir diğer stratejik planı da Balkanlar üzerinden Ege ve Akdeniz’e açılmaktı.
1736’da Azak Denizi Rusya’nın kontrolüne geçti. Rus donanması 1770’de İngilizlerden aldığı destekle Avrupa’nın çevresinden dolaşıp Sakız Adası’nın karşısındaki Çeşme’de Türk donanmasını yaktı. Rusya, 1774’te Karadeniz üzerinde hâkimiyet kurup 1783’te de Kırım’ı resmen topraklarına kattı. Osmanlı Devleti 1792 Yaş Antlaşması ile Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu kabul etti.
