Osmanlı’da Devlet Teşkilatı
Osmanlı hükümdarları yasama, yürütme,
yargı yetkilerini kendilerinde toplamışlardı.
Ancak padişahlar uygulamanın kolay ve seri
olabilmesi için görev dağılımına gitmişler ve
yetki verdikleri görevlilerin, yaptıkları işlerde
son söz hakkını yine ellerinde tutmuşlardı.
Orhan Bey döneminden itibaren toprakların
genişlemesi, nüfusun çoğalıp devlet işlerinin
yoğunlaşması üzerine idari, askerî, ekonomik
ve hukuki düzenlemeler yapılarak devlet
teşkilatının kurulup gelişmesini sağlamaya
çalıştılar.
Orhan Bey zamanında başkentte, devlet
işlerinin görüşülüp karara varılması amacıyla
Sasaniler, Araplar, Selçuklular ve diğer Türk
devletlerindeki uygulamaları örnek alınarak
Divanıhümayun kuruldu. Padişahın başkanlığında
toplanan divanda siyasi, askerî, adli ve ekonomik işler görülür, davalara bakılırdı. Divan; din,
dil, ırk, cinsiyet, meslek vb. ayrımı yapılmaksızın herkese açıktı. Divanıhümayun toplantılarına
veziriazam, vezirler, kazaskerler, defterdar ve nişancı katılırdı.
Devletin sınırlarının genişlemesiyle I. Murat zamanında beylerbeyilik kurularak ülke yönetim
bölümlerine ayrıldı. Böylece ülke eyaletlere, eyaletler sancaklara, sancaklar kazalara, kazalar ise
köylere ayrıldı. İlk olarak Rumeli Beylerbeyliği daha sonra daAnadolu Beylerbeyliği kuruldu.
Askerî alanda düzenli ordunun kurulmasına çalışıldı. Bu amaçla Orhan Bey zamanında Yaya ve Müsellemler , I. Murat zamanında da Kapıkulu Ocağı kuruldu. Osmanlı Devleti, ilk olarak
Karesioğulları Beyliği’nin donanmasını alarak denizcilik faaliyetlerine başladı. Bu doğrultuda önce
Karamürsel ve Edincik’te daha sonra da Yıldırım Bayezit zamanında Gelibolu’da birer tersane kuruldu.
Ekonomik alanda ise bilinen ilk Osmanlı akçesi Osman Bey zamanında bastırıldı. Orhan Bey
zamanında ise akçenin ekonomi alanında kullanımı yaygınlaştı. Ekonomisinin temeli tarıma dayanan
Osmanlı Devleti’nde Orhan Bey döneminde Tımar Sistemi ilk kez uygulandı. I. Murat döneminde ise
sistemli bir şekilde uygulanmasına devam edildi.
Bu dönemde hukuk ve eğitim alanında da eyalet, sancak,
kaza ve köylere davalara bakması için kadılar görevlendirildi.
İznik’in alınmasıyla birlikte burada ilk Osmanlı medresesi kuruldu
ve başına dönemin en önemli müderrislerinden olan Kayserili Davut atandı. Daha sonra Bursa ve Edirne’de de medreseler
yapılarak eğitimin geliştirilmesine çalışıldı.
