Osmanlı Devleti’nde Şehir Yaşantısı
Müslüman halkın gündelik hayatı sabah namazıyla başlar
akşam namazı ile sona ererdi. Haftalık dinlenme günü ilk
dönemlerde perşembe iken sonraları cuma olarak belirlendi.
Bayramlar ile diğer bazı panayır ve şenlikler de yıllık “dinlenme
günleri” olarak değerlendirilirdi.
Osmanlı toplumunda gündelik işlerden sayılan yemek, az masraflı ve çabuk
hazırlanan türdendi. Sofrada bir iki çeşit yemek olduğunda bununla yetinilirdi.
Pirinç, koyun eti, sebze çok tüketilirdi. Süt mamulleri, özellikle yoğurt önemli
gıdalardandı. İçecek olarak en çok boza, müselles, pekmez, bal suyu gibi
şerbetler tüketilirdi. Yemekler bir sini üzerine konan kalaylı tas ve sahanlarda,
porselen ya da pişmiş topraktan çanaklarda yenirdi. İstanbul’da Eyüp semtinde
bulunan ünlü kaymakçı dükkânları önemli sohbet yerleriydi. İlk defa İstanbul’da
1554’te açılan kahvehane, kısa zamanda birçok şehirde moda olmuş, sohbet
yerleri hâline gelmiştir.
Şehrin belli yerlerinde bulunan iş yerlerine yaya gidilirdi. Dükkânlar hem
imalathane hem de satış yeriydi. Ticaret kervanlarıyla gelen mallar önce büyük
hanlarda depolanır, esnafa dağıtımı buradan yapılırdı. Osmanlı şehirlerinde
akşam olunca iş yerlerinin bulunduğu mahalleler gece bekçilerine terk edilerek
gün batmadan eve dönülüyordu. Akşam yemeği ve yatsı namazından sonra
hayat duruyor ve dinlenme saati başlıyordu.
Şehirlerde yaşayanlar çeşitli nedenlerle eğlenceler düzenlerlerdi.
Padişahların tahta çıkmaları, dinî bayramlar, Ramazan ayı, şehzade sünnetleri,
sünnet düğünleri ve hıdırellez bu eğlenceler için birer fırsat olarak
değerlendirilirdi. Müslüman olmayan halk da kendi geleneklerine göre
eğlenirdi. Büyük yerleşim yerlerinde halkın gezmesi ve eğlenmesi için ayrılmış;
içinde çayırlar, akarsu ve ağaçlıklar bulunan mesire yerleri mevcuttu.
Osmanlı toplumunda kadın aile içi düzenin sağlanması ve çocukların eğitiminden sorumluydu. Bu dönemde ekonomik faaliyetlere pek katılmayan
kadın toplumda anne olarak saygı görürdü.
