Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi

Moğollar veya Cengizhan Türk mü?

Türkiye’de Moğol tarihi incelemelerinde en çok ön plana çıkarılan konu Moğolların Türklüğüdür.

Nitekim bu mesele hala taze ve günceldir. Elbette Cengiz ve Moğollar gerçekten bu millete mensup iseler, onları Türk tarihinden söküp atmaya veya Türk milletlerinin maddi manevi hayatına türlü sebeplerle ağır darbe indirmiş bu hükümdarla, onun Hülagü gibi torunlarını Türk tarihine kazandırmaya çalışmak doğru değildir.

Konu hakkında tarihçiler kesin çizgilerle iki gruba ayrılmış gözükmektedir. Bir grup meseleyi Moğolların, Türk olmadıkları halde kendilerini Türkistan’a ve Türk soyuna aitmiş gibi gösterme çabası olarak niteler. Bunlar, Moğolların Türk olmadığına ilişkin görüşlerini Türkçe ve Moğolcadaki orman hayvanlarının isimlerinin, sayıların ve akrabalık ifade eden kelimelerin birbirinden farklı olmasıyla ispatlama yolunu tercih etmişlerdir.

Zamanla ve Türk Moğol ilişkilerinin yoğunlaşmasıyla benzeşmeler ortaya çıkmıştır. Nitekim sonraki dönemde bozkır hayvanlarına ait isimlere dair Türkçe ve Moğolcada bazı benzerlikler gözlemlenmektedir.

Moğollar Türk müdür?
Moğollar Türk müdür?

Zaten antropologlar da Türklerle Moğolları kaba çizgilerle iki ayrı ırk olarak nitelemektedirler. Öteki grupsa Moğolların Türklerin akrabası olduklarını iddia eder, hattâ içlerinden bazıları Cengiz’in aynı ırka mensup iki milleti tek bayrak altında birleştirme başarısı göstermiş tarihi bir kahraman olarak benimsenmesini ve önemsenmesini ister.

Bu tartışmada belki de iki grubun anlaştığı tek konu, bazı Moğolların Türkleştiği, bazı Türklerin Moğollaştığı noktasıdır. Zira Moğolların İslam dünyası içindeki durumu, hakim oldukları ve devlet kurdukları diğer topraklardakinden farklı gelişmiştir. Onlar, İslam diyarlarında zamanla hem İslamiyeti kabul etmişler, hem de yerleşerek Türkçe konuşmaya başlamışlardır.

Kaldı ki meseleyi bugünkü milliyet anlayışıyla çözmek neredeyse mümkün değildir. Bir zamanlar boy ve topluluk halinde yaşayanları birbirinden ayırt etmek çok zordur. Üstelik Moğol adı, bir siyasi birliği temsil etmek üzere ancak XII. yüzyılda kullanılmaya başlanmıştır.

Moğolların, önce tabiiyetlerine aldıkları Uygurlar, daha sonra istihdam ettikleri ve kaynaştıkları Türk unsurlar vasıtasıyla Türk devlet teşkilatını büyük oranda benimsemeleri, Türk destanlarını kendilerine uyarlamaları, meseleyi daha girift hale getirmiştir. Bozkır kültürünün her iki milleti, hem Türkleri hem de Moğolları etkilediği ve bu sebeple devlet gelenek, teşkilat ve müesseseleri açısından benzeşmelerin olağan karşılanması gerektiği tezi de ortada durmaktadır.

Özetle Moğolların Türk olup olmadıkları hususunda çeşitli fikirler vardır ve bu fikirler kanıtlarla desteklenmiştir. Kesin olarak Moğollar Türktür veya Moğollar Türk değildir demek gerçekten çok zordur.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu