Yunan Uygarlığı

Akalardan Yunanistan’ı alan Dor’lar yunan medeniyetinin temelini oluşturdular. Dor şehirlerine zamanla polis denilmeye başlandı.

En ünlü Yunan şehirleri Atina, Isparta, Korint ve Tebai’dir. Yunan şehir devletleri MÖ IV. yüzyılda Makedonya egemenliğine girmiştir.

Yunan Uygarlığının Önemli Özellikleri

Yunanistan’da her polis (şehir) ayrı bir devletti. Bu şehir devletleri iç ve dış siyasetlerinde bağımsızdı. Kanunlarını kendileri yapıyor ve uyguluyorlardı. Şehir devletleri başlangıçta krallar tarafından yönetiliyordu. Ancak asillerin güçlenerek idareyi ele geçirmeleri üzerine aristokratik hükümetler kurulmuştur.

Yunanistan’da şehir devletlerinin bulunması iç çatışmalara neden olmuş ve siyasal birliğin kurulmasını engellemiştir.

Yunanistan’da ticaret hayatının gelişmesi sonucunda tüccar, sanayici, gemici ve sanatkarlardan oluşan orta sınıf doğmuştur. Yönetime katılmak isteyen orta sınıf köylülerle birleşerek soylularla mücadele etmişlerdir. Bu mücadeleler sonucunda Solon ve Klistenes Kanunları ile sınıflar arasındaki ayrıcalıklar kaldırılmaya çalışılmıştır.

Solon ve Klistenes Kanunları ile;

• Köylülerin borçları affedilmiş, borcunu ödeyemediği için köle durumuna düşenlere özgürlükleri geri verilmiştir.
• Sınıf farklılıkları ortadan kaldırılmıştır.
• Halk  meclisleri açılarak, halkın yönetimde söz sahibi olması sağlanmıştır.
• İlk Çağ’da demokratikleşme süreci başlatılmıştır.
• Kölelerin güçlenmesinden ve ayaklanmasından çekinen Yunan şehir devletleri büyük askeri güç bulundurmuşlardır. Isparta kara, Atina ise donanma yönüyle Yunanistan’ın en güçlü ordusunu kurmuştur.
• Çok tanrılı bir inanışa sahip olan Yunanlılar, tanrılarını insan şeklinde düşünmüşlerdir. Yunanistan’da Fikri gelişmeyi sınırlandırmayan ve fedakârlık gerektirmeyen bir din ortaya çıkmıştır. Çok sayıdaki yunan tanrılarının Olympos dağında oturduğuna inanılırdı.
• Yunanlılar tanrılarının yardımını almak veya öfkesini yatıştırmak için spor, müzik ve şiir yarışmalarına önem vermişlerdir. Bunların en ünlüsü ilk kez MÖ 776’da kutlanan ve dört yılda bir tekrarlanan Zeus adına düzenlenen olimpiyat oyunlarıdır. Olimpiyatlar Yunan toplumunun kaynaşıp ortak bir kültür oluşturmalarına katkıda bulunmuştur.
• Yunanlılar kolonicilik faaliyetlerinde gelişmişlerdir.

Yunanlıların Koloniler Kurmasında Etkili Olan Nedenlerden

1. Ülkenin küçük ve dağlık olması
2. Tarıma elverişli toprağın az olması ve nüfusun artmasıyla toprak ihtiyacının artması
3. Ticaret ve sanayinin gelişmesi, macera peşindeki insanların yurt aramaları

Yunanlılar Akdeniz ve Karadeniz’in çeşitli yerlerinde koloniler kurmuşlardır.

Bu sayede,

1. Ticaret faaliyetlerini geliştirmişlerdir. Bunun sonucunda Yunanistan’da güçlü bir tüccar sınıfı ve ticaret filosu ortaya çıkmıştır.
2. Yeni topraklar üzerinde hakimiyet kurmuşlardır.
3.  Yunan kültürü değişik bölgelerde tanınmıştır.

Yunanistan’da MÖ V. yüzyılda tarih bilim dalı olarak ortaya çıkmıştır. Yunanistan’da tarihçilik Heredot’la başlamış ve Tukidides ile en yüksek seviyeye ulaşmıştır.

Yunanlılar felsefe, tarih, aritmetik, geometri, tıp ve astronomi alanlarında ileri gitmişlerdir. Felsefe, Batı Anadolu’da doğmuş, Yunanistan’da gelişmiştir. Yunan felsefesinin temsilcileri Sokrat, Eflatun ve Aristo’dur.

Yunanlılar MÖ VIII. yüzyıl başlarında iyonyalılardan Fenike alfabesini alarak kullanmışlardır. En eski ve en önemli edebi eserleri Homeros’un İlyada ve Odise destanlarıdır. Batı Anadolu kıyılarında ortaya çıkan bu destanlar, eğitim ve milli birlik duygularının pekiştirilmesi yönüyle Yunanlıları etkilemiştir.

Yunan sanatının en önemli eserleri mimari, resim ve heykeltıraşlık alanlarında ortaya çıkmıştır. Yunan uygarlığının egemen olduğu yerlerde birçok tiyatro, tapınak, tanrı ve insan heykelleri yapılmıştır.