Üçlü İttifak Devletleri ve Üçlü İttifak Anlaşması

Almanya’nın Fransa’yı Avrupa’dan ve kendisinden uzak tutmak istemesi ve İngiltere’nin Kıbrıs’ı almış olmasının tepkilerini azaltmak istemesi gibi nedenler neticesinde Almanya ve İngiltere Berlin Kongresi sırasında Fransa’yı Osmanlı toprağı olan Tunus’u işgal etmesi yönünde teşvik etmişlerdir.

Doğrusu ilk başlarda bu ülkeler İtalya’ya böyle bir teklifte bulunmuşlarsa da Fransa ile arasının bozulmasını göze alamaması ve kendisini yeterince güçlü görmemesinden dolayı İtalya bu teklifi reddetmiş ve sonra bu ülkeler Fransa’ya yönelmişlerdir.

Nihayetinde Fransa 1881 yılı itibariyle Osmanlı toprağı olan Tunus’u işgal etmiştir. Tunus teklifini çeşitli gerekçeler ile reddeden İtalya, Fransa’nın işgaline çok büyük tepki göstermiştir.

Kendisi için en uygun toprak olarak Tunus’u gören İtalya bu işgalin ardından gösterdiği tepkilere hiçbir olumlu cevap alamadı. Bundan sonraki süreç içerisinde aslında kendisine pek de güvenmeyen Almanya’ya yaklaşma politikası yürüten İtalya, Almanya’nın Avusturya-Macaristan ile yaptığı ittifaka dâhil olma talebini iletti.

Bismarck her ne kadar İtalyanları ‘havai karakterli’ ve ‘çocukça egoizmlere sahip’ olarak görse de Fransa’ya karşı yanına almak için bu teklifi olumlu karşıladı. Diğer taraftan İtalya’nın Avusturya-Macaristan’dan toprak talepleri konusu da çözüme kavuşturuldu. Bunun neticesinde Almanya, Avusturya-Macaristan ve İtalya arasında Üçlü İttifak 20 Mayıs 1882’de Viyana’da imzalandı.

5 (Beş) yıllığına yapılan bu ittifakın İngiltere’ye karşı işletilmeyeceğini her üç devlet de kabul etmiştir. İtalya bu anlaşma neticesinde güçlü Almanya ile ittifaklık içerisine girerek itibar kazanmanın yanında Fransa’ya karşı diğer iki ülkeden de bir güvence almış oluyordu. Bununla İtalya, Fransa karşısında kendisini Fransa’nın elinde bulunan Nice ve Savoie şehirleri ile Kuzey Afrika’daki topraklar konusunda daha rahat hissetme fırsatı yakalamıştır.

Bu bağlamda bundan sonraki süreç içerisinde İtalya’nın bu ittifaka dayanarak sömürgecilik faaliyetlerini arttırdığını ve müttefiklerinden yardım görmediği takdirde bu amaç uğruna başka politikalar gütme yoluna da gittiğini görmekteyiz. Keza İtalya bu ittifakın içinde yer almasına rağmen I. Dünya Savaşı’nda bu müttefiklerinin karşısında yer almıştır.

İtalya’nın Üçlü İttifak Anlaşması’ndan sonra yürütmüş olduğu sömürgecilik politikasında ilk durağı Habeşistan olmuştur. Aslında İtalya’nın Afrika’nın kuzeyindeki bölgelerde gözü olmasına rağmen Habeşistan’a yönelmesine sebep olan şey Afrika’nın kuzeyindeki Fransa ve İngiltere varlığıdır.

İtalya 1885 yılında Habeşistan’ın bir kısmını işgal edebilmişse de ancak 4 yıl sonra 1889’da tamamen yerleşebilmiştir. İtalya ittifak içinde bulunduğu ülkelerin kendisine yardımcı olmamasından dolayı şikâyette bulunmaya başlamış ve yaklaşmakta olan ittifakın yenilenmesine olumlu bakmamakta idi. Fakat gerçekleştirilen görüşmeler neticesinde taraflar Üçlü İttifak’ın yenilenmesi anlaşmasını 1887 yılında imzalamışlardır.

Bu yenileme anlaşmasının maddelerinde genel itibariyle İtalya’nın sömürgecilik faaliyetlerine destek verilmekteydi. Buna göre; Fransa eğer Fas veya Trablusgarp’ı egemenliği altına almaya çalışırsa bu durumda İtalya da Akdeniz’deki çıkarlarını korumak için aynı bölgelerde harekete geçecek ve olası bir Fransa-İtalya savaşında Almanya İtalya’ya yardım edecekti.