Türkiye’de Ekonomik Bunalım Yılları (1960-1980)

1960’tan itibaren planlı ve hızlı kalkınmayı hedefleyen
yeni bir ekonomi anlayışı benimsendi. Devletin
ekonomik, sosyal, kültürel amaçlarının belirlenmesinde
hükûmete danışmanlık yapmak ve belirlenen amaçlar
için kalkınma planları hazırlamak amacıyla Devlet Planlama
Teşkilatı (DPT) kuruldu (1960). Bu doğrultuda beş
yıllık kalkınma planları yapılarak uygulamaya konuldu.
1960-1970 yılları arasında uygulanan “ithal ikameci
sanayileşme” ile daha önce ithal edilen tüketim
mallarının ülkede üretimi amaçlanmıştı. Bu dönemde,
sanayi daha çok demir-çelik, çimento, kâğıt, kimya,
petrol rafinerisi, alüminyum ve madencilik alanında yoğunlaştı. 1970’li yıllarda uygulanan “ileri ithal ikameci
model” ile buzdolabı, televizyon, çamaşır makinesi gibi
dayanıklı tüketim mallarının yanı sıra ülkemizde artık
otomobil de üretilmekteydi.

Ekonomide ithalata bağımlılık ve ihracatta durgunluk
yaşanmasına rağmen 1960’lı yıllarda Avrupa’ya giden işçilerimizin ülkeye döviz transferleri ekonomiye
önemli katkılar sağladı.

Türkiye ekonomisi 1970’lerde ve özellikle bu dönemin ikinci yarısında enflasyon ve dış ödeme
güçlükleri dolayısıyla zor günler geçirdi. Bu dönemde istikrarsız koalisyon hükûmetleri, 1973 petrol krizi,
1974 Amerikan ambargosu ve işçi dövizlerindeki azalma ekonomik gerilemeye neden oldu. Türkiye’de
1977 yılında dış ticaret dengeleri bozulmaya başladı. Ülkede birçok temel malda kuyruklar, karaborsa
ve aşırı fiyat artışı görüldü. Türk lirasının yabancı paralar karşısında değeri hızla düştü. Ekonomideki bu
kötü gidişi önlemek için çeşitli ekonomik programlar hazırlandı. Bu programlar içerisinde karma
ekonomiden serbest piyasa ekonomisine geçişi sağlayan 24 Ocak Kararları önemli bir yer almaktadır
(1980).