Tarih Biliminde Kaynaklar Niçin Önemlidir?
Tarih biliminde kaynaklar niçin önemlidir? Bu soruya doğru cevap verebilmek için soruyu parçalayarak anlamaya çalışalım. Öncelikle Tarih Bilimi nedir, tarih biliminde kaynak nedir ve tarih bilimi kaynaklardan nasıl faydalanır bunlara bakacağız, sonuç olarak tarih biliminde kaynakların niçin önemli olduğunu belirteceğiz.
Kısaca Konu Başlıkları
Tarih Bilimi nedir?
Tarih bilimi nedir sorusuna verilebilecek en iyi cevaplardan biri budur; geçmişte meydana gelen olaylarda insanların tutum ve davranışlarının incelendiği ve yorumlandığı bir bilim dalıdır. Tarih bilimi nedir sorusuna daha detaylı bir cevap arıyorsanız lütfen Tarih Bilimi Nedir? konulu sayfamızı ziyaret ediniz.
Tarih Biliminde Kaynak Nedir?
Türkçe dilinde bir çok manaya gelen kaynak kelimesi tarih biliminin kaynaklarını ifade ederken “Herhangi bir bilim dalında yazılmış olan yazı veya eserlerin bütünü, literatür” olarak ele alınabilir. Tarih biliminin kaynakları sözlü kaynaklar, yazılı kaynaklar ve Arkeolojik Kalıntılar-Müzelik Nesneler olmak üzere üç başlıktan oluşur.
Tarih Bilimi Kaynaklardan Nasıl Faydalanır?
Tarih bilimi geçmişteki olayları incelerken bilgilerin doğruluğunu deliller ile sabitler. Bu deliller yazılı, sözlü veya görsel ögelerden oluşuyor olabilir. İşte tarih bilimi kaynaklarını bu şekilde delil olarak kullanır ve aktardığı bilgilerin doğruluğunu kaynakları ile ispatlar. Mesela Türklerin tarihini günümüze aktarırken tarihin sözlü kaynaklarından biri olan destanlardan faydalanılmaktadır veya Anadolu vilayetlerinin özelliklerinden bahsederken yazılı kaynaklardan biri olan seyahatnamelerden faydalanılır. Bu örnekler saymakla bitmez, özetle şunu belirtmeliyiz ki tarih bilimi geçmişten günümüze aktardığı olayların doğruluğunu kaynakları ile ispatlar.
Tarih Biliminde Kaynaklar Niçin Önemlidir?
Tarih biliminin ve kaynaklarının tanımını yaptıktan sonra sıra geldi asıl sorumuza, “tarih biliminde kaynaklar niçin önemlidir?“.
Öncelikle sorunun kısa cevabı;
Tarih bilimi geçmişten günümüze aktardığı bilgilerin doğruluğunu kaynakları ile güçlendirir. Kaynaklar ne kadar sağlamsa aktarılan bilginin doğruluğu da o kadar sağlam olur.
Tarih biliminde kaynaklar niçin önemlidir sorusunun açıklayıcı cevabı ise;
Tarih bilimi, geçmişteki olayları yorumlayarak günümüze aktaran bir bilim dalıdır. Bu aktarım sırasında bilgilerin doğruluğunu ispatlamak için bir çok materyal kullanılır. Tarih biliminin bilgileri elde ettiği ve ispatı olarak bizlere sunduğu bu materyallere tarih biliminin kaynakları denilir. Tarih biliminin kaynakları, yazılı, sözlü ve arkeolojik kalıntılar – müzelik nesneler olmak üzere üç ana başlıktan oluşur.
Tarih bilimi bir olayı bizlere aktarırken bir kaynaktan veya birden çok kaynaktan faydalanabilir. Tarih biliminin kaynaklardan nasıl faydalandığını bir de örnekle açıklamaya çalışalım.
Örnek konu: Türklerin Anadolu’da Yaşaması
Türklerin Anadolu topraklarına geldikleri günden beri bu topraklarda yaşanan her şey tarih biliminin konusunu oluşturabilir. Bu konuları günümüze aktaran tarih bilimi; hikayelerden, menkıbelerden, şiirlerden ve atasözlerinden yararlanacaktır ki bunlar tarih biliminin sözlü kaynaklarının örnekleridir.
Türklerin Anadolu’da ki yaşantılarını, arşivlerden elde edilen belgelerle, seyahatnamelerle, Anadolu topraklarında yaşamış insanların biyografileri ve soy ağaçları ile harmanladığı bilgileri kullanarak günümüze aktarır. Tarih biliminin burada bilgileri elde ettiği kaynaklarda tarih biliminin yazılı kaynaklarının örnekleridir.
Anadolu topraklarına kök salmış Türk toplumunun asırlar boyunca kullandığı bir çok farklı parası olmuştur, akçeden liraya kadar bu farklı paralar ait oldukları dönemler hakkında tarih bilimine materyal sunmaktadırlar. Kayılar’dan Osmanlı Devletine ve nihayet Türkiye Cumhuriyeti’ne kadar Anadolu topraklarında kurulan tüm Türk devletlerinin ve beyliklerin sahip oldukları armalarda yine ait oldukları devlet hakkında tarih biliminin kaynağı olmaktadırlar. Ayrıca Türklerin Anadolu’nun her yerinde varlığını günümüzde dahi devam ettiren bir çok yapısı bulunmaktadır. Bu tarihi yapılar mimari özellikleri ve üzerlerinde taşıdıkları, ait oldukları döneme ait motifler ile tarih biliminin önemli kaynaklarındandır.
Tarih bilimi tüm bu kaynaklardan faydalanarak elde ettiği bilgileri derler, yorumlar ve gelecek nesillere aktarır. Bu kaynakların doğruluğu tarih biliminin aktardığı bilgilerin doğruluğunu ciddi şekilde etkiler. Bu nedenle tarih biliminin kaynakları çok önemlidir. Çünkü tarih biliminin güvenilirliği bu kaynaklara bağlıdır.
Ayrıca bakınız:
Derleyen: Ayhan BAYOĞLU
