Türk Tarihi

Selçuklu İmparatorluğu Döneminde Türk Denizciliği

Selçuklu İmparatorluğu Döneminde Türk Denizciliği
Selçuklu İmparatorluğu Döneminde Türk Denizciliği

Selçuklu İmparatorluğu Döneminde Türk Denizciliği

Oğuz Türklerinin Orta Asya’dan Anadolu’ya göç etmeleri ve küçük Asya’da yerleşmeleri ile birlikte Türkler, denizlerle ilk kez tanışmıştır. Türkler açık denizlere doğru yelken açmaya, karşılarına ilk kez çıkan ve sonsuzluğu çağrıştıran uçsuz bucaksız mavi suların gizemli dünyasını sorgulamaya başlamışlardır. Böylece, geçmişten gelip geleceğe uzanacak olan, köklü bir tarihi miras ve geleneğe sahip Türk denizciliği yeşermeye başlamıştır. Türk denizciliği, Barbaros Hayreddin Paşa, Kılıç Ali Paşa gibi Büyük Amiralleri, Piri Reis, Ali Macar Reis gibi evrensel deniz haritacılığının öncüleri ile Dünya Denizcilik Tarihi’ne damgasını vurmuştur.

Doğu, İslam ve eski Türk Uygarlığı’nın bilgi birikimini, Akdeniz’de Rönesans’la aydınlanan yeni Batı Fikirleri ile kaynaştıran Osmanlı Türkleri, bugün bile hayret ve hayranlık uyandıran eşsiz eserler meydana getirmişlerdir. Denizlerde güçlü oldukları dönemlerde, adeta mucizeler yaratan, altın çağını yaşayan, Akdeniz’i neredeyse bir iç deniz haline getiren Türkler, denizlerden çekildikleri dönemlerde çok ağır bedeller ödemişlerdir.

Oğuz Türkleri, Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Alparslan liderliğinde 1071 yılından itibaren Anadolu’ya yerleşmeye başlamış ve 1081 yılına kadar öncü Türk Beylikleri, Ege ve Marmara kıyılarına ulaşmıştır.

Anadolu’daki ilk Türk deniz filosu 33 yelkenli gemi ve 17 kürekli gemiden oluşuyordu. Anadolu’nun Ege kıyılarındaki Smyrna (İzmir), Vurla (Urla), Kysos (Çeşme), Phokaia (Foça) ve Teos (Sığacık) fethinden sonra, 1081 yılında Çaka bey tarafından Smyrna (İzmir) limanında kuruldu. Çaka donanması 1089’da Midilli’yi ve 1090’da Sakız’ı ele geçirdi. Osmanlı donanması 19 Mayıs 1090’da Bizans donanmasını Sakız adası yakınlarında yenerek ilk büyük deniz zaferini elde etmiş oldu.

 

Selçuklu sultanı Rûm Alaeddin Keykubad Alaiye’yi (Alanya) fethetti ve orada bir cephanelik kurdu. Alanya Selçuklu’nun Akdeniz filosunun ana limanı oldu. I.Keykubad daha sonra Amir Chupan komutası altında, Azak Denizi’ndeki Kırım yarımadasını ve Sugdak’ı ele geçirdi. Karadeniz’de Sinop merkezli bir filo kurdu. (1220 – 1237).

Türklerin, öteden beri denizciliğe merakı olduğu bilinmektedir. Eski Türk efsanelerinde hatta Türk hakanlarının çocuklarına verdikleri isimlerde de, sıklıkla “deniz” adına rastlanılır. Türk hakanları için denizlere erişmek, denizlere hakim olmak en önemli ideallerdendir. Türkler, Orta Asya’dan göç etmeden önce de, Hazar denizinde denizcilik faaliyetleriyle meşgul olmuşlardır. Ancak bu bilgilerin tam manası ile doğrulanabilmesi için yeteri kadar kaynak toplanamamıştır.

Denizlere ulaşan Türk devletleri, kısa zamanda siyasi ve ticari yoldan denizlerden istifade etme yoluna gitmişlerdir. Altınordu Devleti ve İlhanlı Devleti gibi denizlerde ticari faaliyette bulunan başka bir Türk devleti de, Mısır Memluk Türk Devletidir.

 

Kaynak: Dr. Muhsin Kadıoğlu – Türk Denizcilik Tarihi

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu