Sakarya Meydan Savaşı (23 Ağustos – 13 Eylül 1921)

Kütahya – Eskişehir Savaşlarından sonra Türk kuvvetlerinin daha fazla kayıp vermemek için geri
çekilmesi üzerine Yunan ordusu hızla ilerlemiş ve Sakarya Nehri’nin batısında beklemeye başlamıştı.

Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, 12 Ağustosta Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa ile Polatlı’da
karargâha gelerek savunma hatlarını incelemiş ve gerekli önlemleri almıştı.

Kral Constantine’in Kütahya’da Yunan askerlerine Ankara’yı hedef gösteren emri ile saldırıya
geçen Yunan ordusu 14 Ağustosta Sivrihisar’ı ele geçirdi. Yunan kuvvetleri 23 Ağustosta Sakarya’nın
doğusuna geçtiler. Asıl savaş o gün başladı. 100 km genişliğindeki cephede çok sıkıntılı anlar yaşandı.
Özellikle Polatlı, Haymana ve Çaldağı taraflarında Yunan ordusu çoğu zaman savunma hatlarımızı
aştı. İsmet Paşa yine Batı Cephesi komutanı olarak ordunun idaresinden sorumluydu. Kazım (Özalp),
Şükrü Naili (Gökberk), Kemalettin Sami, Fahrettin (Altay), İzzettin (Çalışlar) ve Derviş Paşalar büyük
kahramanlıklar gösterdiler.

Başkomutan Mustafa Kemal, dünya askerlik tarihine giren “Topyekûn Savaş” taktiği ile Türk
ordusuna moral kazandıran şu sözleri bu sırada söyledi: “Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa
vardır. O satıh, bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk
edilemez. Onun için, küçük büyük her birlik bulunduğu mevziden atılabilir. Fakat küçük büyük
her birlik ilk durabildiği noktada, tekrar düşmana karşı cephe teşkil edip muharebeye devam
eder. Yanındakinin çekildiğini gören birlikler, ona tabi olamaz. Bulunduğu mevzide sonuna
kadar dayanmaya mecburdur.”

Mustafa Kemal’in emrine uygun olarak savunma hatları kırıldıkça Yunanlıların karşısına yeni hatlar
oluşturuldu. Sol kanattaki Türk kuvvetleri Ankara’nın 50 km güneyine kadar çekildiler.
Batıya doğru
kurulmuş olan Türk cephesi yön değiştirerek güneye döndü. Türk ordusu Mustafa Kemal’in uyguladığı
bu taktikle üstün düşman kuvvetlerini yıprattı. 5 Eylülde Yunanlılar iyice zayıfladı ve 10 Eylülde Türk
kuvvetlerinin karşı taarruzu başladı.

Türk kuvvetlerine karşı tutunamayacaklarını anlayan Yunanlılar geri çekilmeye başladılar. 13
Eylülde Sakarya’nın doğusunda hiçbir Yunan askeri kalmadı. Yunanlılar Eskişehir, Kütahya ve Afyon
çizgisine geri çekildiler. 23 Ağustostan 13 Eylüle kadar 22 gün 22 gece süren bu savaş Türk tarihinde
bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Sakara Zaferi ile Yunan ordusunun saldırı gücü kırıldı ve
Yunanlılar savunma durumuna geçtiler. Böylelikle 1683 Viyana Kuşatması’ndan sonra başlayan ve
asırlarca süren Türklerin geri çekilişi bu savaşla durduruldu ve
bundan sonra Türk ordusunun ilerleyişi başladı.

Ayrıca Sakarya Zaferi’yle Anadolu’daki savaşı Türk
ordusunun kazanacağını anlayan devletlerle aşağıdaki
etkinlikler içerisinde verilen siyasi antlaşmalar imzalanmış ve
TBMM’nin dış politikadaki saygınlığı artmıştır.

TBMM Sakarya Zaferi’nden sonra
Mustafa Kemal Paşa’ya Gazi unvanı ile
askerî rütbelerin en büyüğü olan Mareşal rütbesini verdi (19 Eylül 1921).