Rusya’nın Orta Asya’da Yayılması
Rusya, 16. yüzyılın başında Altın Ordu Devleti’nin yıkılmasından sonra Kafkasya’da ve Karadeniz’in kuzeyinde kurulan Kazan, Ejder ve Sibir hanlıklarını ele geçirmeye başlamıştı. 19. yüzyılda ise Kafkasya’yı ve Doğu Türkistan (Uygurların yaşadığı bölge) hariç Orta Asya’da Türklerin yaşadığı bölgelerin tamamını ele geçirdi.
20. yüzyılın başlarında gerçekleşen 1905 Devrimi’ne Orta Asya Türk toplulukları da katıldı. Kurulan meşrutiyet yönetiminin getirdiği özgürlük ortamında Türkler ulusal kültürlerini geliştirme olanağı buldular. Yusuf Akçura, İsmail Gaspıralı, Hüseyinzade Ali gibi Türk aydınlarının da etkisiyle Türkler siyasal alanda örgütlenmeye başladılar ve 1906’da kurdukları Müslüman Birliği Partisi’nden Duma’ya temsilciler gönderebildiler.
Rusya’nın daha sonra baskı politikası izlemesi üzerine Türkler, “Rusya Müslüman Türk Kavimlerinin Haklarını Koruma Cemiyeti”ni kurarak uluslararası alanda seslerini duyurmaya çalıştılar. Rus Çarlığı’nın Türklerin siyasal ve kültürel haklarını vermemesi üzerine, 1916’da Türk Ulusal Bağımsızlık Ayaklanması başladı. Çarlık rejiminin yıkılmasıyla kurulan yeni hükûmet döneminde, tüm halkların kanun önünde eşitliği kabul edilince 1-11 Mayıs 1917’de “Bütün Rusya Müslümanlarının I. Kurultayı”nı topladılar.
