Türk Tarihi

Rasathaneler

İnsanoğlu, eski çağlardan beri gökyüzünü izlemekten hep hoşlanmıştır. Bu
merak dolu gözlemlerinden yola çıkarak takvimler oluşturmuş, denizciler için yol
haritaları yapmış, hatta tarih boyunca gök cisimlerinin konumları ile şans ve kader
arasında bağlantılar kurmaya çalışmış, uzayı incelemek amacıyla rasathaneler
kurmuştur.

Rasathanelerin tarihi Babil, Eski Yunan ve Mısır medeniyetlerine kadar uzanır.
Bilim tarihinde kurum olarak arzu edilen şekliyle ilk rasathane ise İslam dünyasında
görülür. Bu, 829 senesinde Halife El-Me’mun’un Bağdat’ta kurdurduğu astronomi
rasathanesidir.

İslam rasathaneleri arasında, Uluğ Bey tarafından kurulan Semerkant Rasathanesinin
özel bir yeri vardır. Ali Kuşçu gibi devrin ünlü bilim adamları, Uluğ Bey’in
yönetimindeki bu rasathanede çalışmıştır. Burada özellikle meridyen aletiyle uzun
süreli gözlemler yapılmıştır.

Osmanlı’daki ilk rasathane, Takiyüddin’in kurduğu İstanbul Rasathanesidir. Sultan
III. Murat’tan alınan irade ile kurulan rasathane, devrin şeyhülislamının rasadın
(gözlemin) getireceği uğursuzluklardan bahsetmesi üzerine yine padişah emriyle
yıktırılmıştır. 1868’de Rasathane-i Amire adıyla yeniden açılan kurum, ilk rasathanenin
akıbetine uğrayarak 31 Mart Ayaklanması’nda yıkılmıştır. Ayaklanmadan sonra yeniden kurulan rasathane,
1911 yılında gözlem çalışmalarına başlamış, 1982 yılında da Boğaziçi Üniversitesine bağlanarak
Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü adını almıştır.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu