Türk Tarihi

Osmanlı Medreseleri

Osmanlı Devleti, kuruluşundan itibaren eğitim ve bilime büyük önem vermiştir. Bu uygun ortamda, daha
önceki Türk devletlerinden örnek alınan medreseler, Osmanlılarda da gelişerek varlığını sürdürmüştür. Osmanlı
Devleti’nde ilk medrese Orhan Gazi tarafından İznik’te Orhaniye Medresesi adıyla kurulmuştur. Bu
medresenin ilk müderrisi, dönemin önemli bir bilgini olan Davud-ı Kayseri’dir. İznik Medresesinden başka,
başta Bursa ve Edirne olmak üzere imparatorluğun tüm şehirlerinde birçok medrese açılmıştır. İlköğretim
seviyesindeki medreseler, köylere kadar yayılmıştır.


Medreselerin Genel Özellikleri

• Medreselerde genellikle orta ve yükseköğretim düzeyinde eğitim veriliyordu,
fakat ilköğretime (ikinci kademe) denk olan medreseler de
vardı.

• Medreselerde fıkıh, kelam, hadis, tefsir, mantık, belagat, lügat, nahiv,
hendese, astronomi ve felsefe gibi dersler okutulurdu.

• Medreseler, yaptıkları ilmî faaliyetlere göre derece ve sınıflara ayrılıyordu.

• Müderrisler, medreselerin derecelerine göre terfi ederlerdi.

• Eğitim dili olarak yaygın biçimde Arapça kullanılmaktaydı. Daha sonra
Farsça da eğitim dilleri arasına girdi.

• Âlimler, padişahın makamında huzur derslerine katılırlardı.

• Medreselerin mali kaynağı vakıflardı.

• Hayırsever kişi ve aileler, hanedan üyeleri, yüksek dereceli devlet görevlileri bu kurumların kuruluş ve işletme
giderlerini karşılamaktaydı.

• Osmanlı medreselerinde faaliyet gösteren bilim adamlarının devletle ve dolayısıyla siyasi otorite ile güçlü
bir bağları yoktu.

• Devletin genel bütçesinden eğitim ve öğretim faaliyetlerine herhangi bir pay ayrılmazdı.

• Medreselerden mezun olanlar ilmiye ve kalemiye zümrelerinde kadı, müftü, şeyhülislam, kazasker olarak
görev alıyorlardı. İstanbul’un fethine kadar, devletin önde gelen kuruluşlarında yönetici olarak ulema zümresine
mensup insanlar görev yapmıştır.


Medrese Çeşitleri

• Genel eğitim veren medreseler
• Yirmili medreseler
• Otuzlu medreseler
• Kırklı medreseler
• Ellili medreseler
• Altmışlı medreseler
• Sahn-ı Seman Medreseleri
• Süleymaniye Medreseleri
• İhtisas medreseleri

Medreselerin yirmili,
kırklı gibi kategorilere
ayrılmasında müderrislerin
aldıkları yevmiyeler
esas alınmıştır. Örneğin
altmış lira yevmiyeyle
çalışan müderrislerin olduğu
medreselere altmışlı
denmiştir.

İhtisas medreseleri,
uzmanlık verdikleri
alana göre isim alırlardı.
Örneğin darülhadis,
din eğitimi; medresetülkudat,
kadılık eğitimi;
darüttıp, tıp eğitimi
verilen medrese
idi.  

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu