Osmanlı Ekonomisinde Tüketim

Ekonomide üretim kadar tüketim faaliyetleri de önemlidir. Toplumun
alışkanlıkları, yaşam standartları tüketimin özelliklerini belirlemek açısından
önem taşımaktadır.

Osmanlı Devleti’nde tüketim alışkanlıkları köylerde, kasabalarda ve
şehirlerde yaşam şekillerine göre farklılık göstermiştir. Geliri çok olan insanlar
tüketime daha fazla yönelmişlerdir. Şehirlerde yaşayanların tüketim alışkanlığı,
köylere oranla çok çeşitli ve fazlaydı. Başkent İstanbul,
tüketimin en yoğun olduğu yerdi. Kalabalık nüfusu
beslemek için Anadolu’dan ve Rumeli’den un, et, tahıl
gibi temel gıda maddeleri düzenli olarak İstanbul’a
getirilirdi. Tarıma bağlı yaşayan köylerde kendi
ürettiklerini tüketme alışkanlığı yaygındı.

Osmanlı Devleti’nde dış ülkelerden gelen lüks
malların tüketimi XVII. yüzyıldan itibaren, artmaya başladı.
Bu lüks tüketim üst düzey devlet yöneticileri ile şehir halkı arasında kabul görürken, halkın büyük
çoğunluğunu oluşturan kırsal kesime ulaşamadı.

Osmanlı Devleti’nde ihtiyaç malları ve ham maddeler
şehirlerdeki “kapan” adı verilen toptancı hallerine
getirilirdi. Burada “kapan emini” adını taşıyan
görevlilerce eşit olarak satıcılara ya da imalatçılara dağıtılırdı. Böylece bir malın üretim safhasından
satış
noktalarına kadar tek elden dağıtımı sağlanıyor ve
aracısız olarak tüketiciye ulaştırılarak fiyat artışı
engelleniyordu. Ayrıca bölgedeki arz-talep dengesine
göre fazla gelen ürünler ihtiyacı olan diğer eyalet ve
sancaklara gönderiliyordu.