Türk Tarihi

Osmanlı Döneminde Avcılık

Osmanlı padişahları avcılığı çok sevip önem verdiklerinden
devlet himayesine aldıkları sporlardan birisi de
avcılık olmuştur. Osmanlılarda, kendilerinden önce yaşamış
Türk devletleri gibi avcılığı savaşa hazırlanmanın bir
eğitim yöntemi olarak kullanılırdı. Ayrıca av sırasında halk
ile görüşerek halkın dilek ve şikâyetleri dinlenirdi. Türkler,
avcılıktan aşırı derecede etkilendiklerinden erkek çocuklarına
Alakuş, Akkuş, Çağrı, Aksungur, Tuğrul gibi avcı
kuşların isimlerini verirlerdi. Bu durum, Osmanlı döneminde
önceki dönemlere göre daha çok görülmüştür. Fatih
Sultan Mehmet’ten önceki döneme ait belgelerde padişahın
ava gidişi için “şikâra bindi” deyimini kullanmışlar.
”Şikâr” sözcüğü Farsça olup, Türkçesi av, avlanma ve av
hayvanı demektir. “Bindi” sözcüğü Türkçedir ve binmekten
kasıt ata binmektir. İkisi birlikte at ile ava gitti demektir.
Fatih Sultan Mehmet zamanında ise “şikâra gitti” deyimi
kullanılmıştır.

Osmanlı sarayında, padişahların av köpeklerine ve kuşlarına
sekbanlar ve yeniçeriler bakardı. Yeniçeri Ocağında zağarcılar, saksoncular
ve turnacılar gibi avla ilgili bölümler de bulunurdu. Fatih Sultan
Mehmet’in Enderunda “bölük oda, (has oda), bölük hazine, bölük
kiler ve bölük şahinciyan” adıyla dört avcı koğuşu bulunurdu. Padişahla
ava giden ve avcı kuşları eğiten avcıların oluşturduğu kuruluşa
“birundaki şikâr halkı” denirdi. Avlar, törenli ve törensiz olmak üzere
iki şekilde yapılırdı. Kısa süre içerisinde az kişiyle ve saraya yakın
yerlerde yapılan avlar törensiz yapılırdı. Bu avlar, bir veya iki gün sürerdi.
Uzun zaman alacak ve günlerce sürecek avlar törenli yapılırdı.
Bu tür avlar genellikle sürek avları idi. Avlar genellikle av hayvanlarının
çok olduğu Bursa, Edirne ve Rumeli bölgelerinde yapılırdı. Sürek
avına çıkmadan önce şu hususlar göz önüne alınarak gerekli önlemler
alınırdı:

1. Av yerine hangi yoldan gidilip dönüleceği
2. Gidilecek yol üzerinde av ve sürgün yerlerinin belirlenmesi
3. Yol üzerinde nerelerde yemek yenebileceği
4. Enderun, Birun ve Yeniçeri Ocağından kaç avcı sekbanının katılacağının
belirlenmesi
5. Nerede, kaç günlük erzak depolanacağı

Sürek avında avcılar tarafından oluşturulan çember, belirlenen
toplanma yerine doğru daraltılır, hayvanlar ürkütülmeden çemberin
dışına çıkmasına izin verilmeden avlanma yapılırdı. Avın
yapıldığı yerde halkın zarara uğraması hâlinde padişah bu zararı fazlasıyla
karşılardı.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu