Türk Tarihi

Mübarizeddin (Atabey) Ertokuş Kimdir?

Mübarizeddin Ertokuş, Türkiye Selçuklu Sultanlarından I. Gıyâseddin Keyhüsrev (1192-1196, 1205-1211), I. İzzeddin Keykâvus (1211-1220) ve I. Alâeddin Keykubâd (1220- 1237)’ın sultanlığı döneminde Antalya ve Isparta havalisinin valiliğini yaptı.

II. Kılıç Arslan’ın veliaht tayin ettiği Gıyâseddin, pederinin vefatından sonra biraderi Rükneddin Süleyman-şah’a karşı mevkiini muhafaza edemedi ve Konya’yı terk ederek evvel Suriye’ye sonra da İstanbul’a gitmek (593-1196/1197) zorunda kaldı. Sultan Gıyâseddin, bu cebri yolculuğu sırasında Mübarizeddin Ertokuş’u da yanında götürdü.

Rükneddin Süleyman-şah’ın 600 (1203/1024) de vefatı üzerine Mübarizeddin Ertokuş, Sultan Gıyâseddin ile birlikte tekrar Anadolu’ya döndü. Gıyâseddin Keyhüsrev 601 (1204/1205) senesinde ikinci defa Türkiye Selçuklu tahtına çıkınca daha çok ticari maksatlar nedeniyle 603 (1206/1207) de Antalya’yı fethetti. Mübarezeddin Ertokuş fethi gerçekleştiren komutanlardan biriydi ve bu olay sonrasında Antalya subaşılığına getirildi. Gıyâseddin Keyhüsrev’in vefatına kadar da bu bölgenin valiliğinde kaldı.

Mübarizeddin Ertokuş Kimdir?
Mübarizeddin Ertokuş Kimdir?

Sultan Gıyâseddin Keyhüsrev’in vefatı ile İzzeddin Keykâvus ile biraderi Alâeddin Keykubâd arasında zuhur eden taht kavgalarını fırsat bilen şehir halkı ayaklanarak Selçuklu hâkimiyetine kısa bir süreliğine de olsa son verdi. Ancak İzzeddin Keykâvus biraderini Ankara muhasarasında teslim aldıktan sonra tekrar Antalya’yı fethetti ve bu bölgenin idaresini yine Mübarizeddin Ertokuş’a verdi. Ertokuş Alanya’nın fethinden sonra Silifke, Manavgat, Anamur ve Maraş üzerinden Çukurova’ya kadar olan bölgeyi fethederek Akdeniz’deki yerleşim yerlerini ve limanları Türkiye Selçuklu sınırlarına dâhil etmeye muvaffak oldu.

I. Alâeddin Keykubâd döneminde Mübarizeddin Ertokuş’un sahillerin güvenliğini sağlamakla görevli olduğu anlaşılmaktadır. Üç kez üst üste Antalya ve Isparta bölgesinin valiliğine getirilen Ertokuş’un Selçuklu sultanları ile saygı ve güvene dayalı bir ilişkisinin olduğu görülmektedir. Mübarezeddin Ertokuş’un daha çok Isparta ve çevresinde hususiyle de Atabey ilçesinde imar faaliyetleriyle meşgul olduğu görülmektedir. Ertokuş’un siyasi hayatı ve inşa ettirdiği mimari eserler hakkında vakfiyesinden bilgi edinmekteyiz. Mevzu bahis olan vakfiyede Ertokuş, Isparta vilayetinin Atabey ilçesinde Medrese ve Türbe ile Gelendost-Eğirdir yolu üzerinde yer alan Ertokuş Kervansarayını inşa ettirmiştir. Bahsi geçen eserler günümüze kadar özgün haliyle ayakta kalmayı başarmıştır. İbni Bibi, Atabek Mubarizeddin Ertokuş’un Erzincan’a tayin edildiğinde çok sayıda asker ve büyük bir hazine ile görev mahallîne gittiğini nakleder. Vakfiyesinde tevliyeti azadlı kölesi Armağanşah üzerine yapması ise çocuğu olmadığını gösterir.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu