İkinci Dünya Savaşı Sonrası Küresel Güçler
II. Dünya Savaşı, birincisine oranla her yönüyle daha kapsamlı ve yıkıcı oldu. Tüm dünya devletleri ve toplumları, altı yıl boyunca savaşa dâhil olsun veya olmasın savaştan olumsuz etkilendiler. Sadece savaş sırasında değil savaştan sonra da bu etkiler devam etti. Uluslararası arenada barış ortamı oluşturma ve savaşın sebep olduğu yaraları sarma çabaları sonuçsuz kaldı. Küresel anlamda sıcak savaş yaşanmadı fakat yerel savaşlar yaşandı. Ayrıca siyasi, ekonomik, kültürel vb. pek çok alanda rekabet ortamı meydana geldi.
Almanya’ya karşı savaşta ağırlıklı rolü üstlenen ve savaş sonrasında Avrupa kıtasından en büyük payı alan SSCB oldu. Öyle ki birçok Avrupa ülkesi, SSCB tarafından ya işgal edildi ya da uydu devlet hâline getirildi. Batı Avrupa, SSCB ve uydularındaki komünist yönetimleri savaş sonrasında oluşan en önemli tehdit olarak gördü. Bu tehdit sıcak bir çatışmaya yol açmadan ABD’nin tedbir alma gerekliliğini ortaya çıkardı. II. Dünya Savaşı’nın amiral gemisi olan ABD, savaş sonrasında da bu rolünü devam ettirdi. Kendini hem Avrupa’yı hem de dünyayı yeni felaketlerden kurtaracak tek güç olarak gördü. Böylece dünya, ABD ile SSCB arasında iki kutuplu hâle geldi, diğer devletler iki tarafın birinden yana tavır almak zorunda kaldı.
Soğuk Savaş, II. Dünya Savaşı’ndan sonra süper güçler olarak ortaya çıkan Sovyetler Birliği ile Amerika Birleşik Devletleri’nin silaha başvurmaktan kaçındıkları dönemdir. Soğuk Savaş bu ülkeler ve askerî müttefikleri tarafından desteklenen jeopolitik, ideolojik ve ekonomik savaş olarak tanımlanır. 1947’de başladığı kabul edilen bu dönem, 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasına kadar devam etti. Taraflar askerî savaş ortamında direkt olarak karşı karşıya gelmekten sakınıp korkutma, propaganda gibi kaynakların tamamını kullanarak birbirlerine üstünlük sağlamaya çalıştılar.
Dünyanın iki kutuplu hâle gelmesini hazırlayan nedenlerden bazıları şunlardır:
İki kutuplu hâle gelen dünyada bloklar tarafından atılan siyasi ve ekonomik adımlar şunlardır:
