İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

I. İnönü Savaşı (6 – 10 Ocak 1921)

Düzenli orduya katılmak istemeyen Çerkez Ethem, Albay İsmet Bey’in yönetimindeki Batı Cephesi Komutanlığı’nın emrine girmeyerek isyan etmişti.

Çerkez Ethem ayaklanmasından faydalanan Yunanlılar 6 Ocak 1921’de Bursa ve Uşak’tan hareket ederek Eskişehir’e doğru yürüdüler. Yunanlıların amacı Eskişehir’i almak ve Ankara yönüne doğru ilerleyerek millî hareketi boğmaktı. Sevr Antlaşması’nı mutlaka uygulatmak isteyen İngilizlerin de isteği buydu. İlerleyen Yunanlılar 8 Ocakta Bilecik’i işgal ettiler.

I. İnönü Savaşı'nın yapıldığı alan ve tarafların harekatı
I. İnönü Savaşı’nın yapıldığı alan ve tarafların harekatı

Batı Cephesi komutanı İsmet Bey, Ethem’in üzerine yolladığı kuvvetlerin çoğunu geri çekerek Yunan saldırısının durdurulmasına öncelik verdi. İnönü mevkiine gelmiş olan Yunanlılarla 10 Ocakta çarpışma başladı.

Türk ordusunun büyük fedakârlıklarla durdurduğu düşman, 11 Ocakta daha ileri gidemeyeceğini anlayınca Bursa’ya doğru geri çekilmek zorunda kaldı. Bu zaferin kazanılmasında 61. Tümen Komutanı İzzettin Paşa’nın büyük payı oldu. Ardından İsmet Bey’in Çerkez Ethem üzerine gönderdiği birlikler de Ethem’in kuvvetlerini dağıttı. Ethem ve kardeşleri Yunanlılara sığınmak zorunda kaldılar.

Birinci İnönü Savası (6-10 Ocak 1921) (Farklı Kaynaktan)

Batı Anadolu’yu işgal eden Yunanlar, Eskişehir üzerinden Ankara’ya ulaşarak Anadolu’da başlayan Millî Mücadele hareketini sona erdirmek amacındaydılar. Çerkez Ethem’in ayaklanmasını da fırsat bilerek Bursa-Uşak çizgisinden Eskişehir yönüne 6 Ocak 1921’de saldırdılar.

İsmet Paşa komutasındaki yeni kurulan düzenli ordu birlikleri, Yunan kuvvetlerini İnönü mevkiinde karşıladı ve kendisinden kat kat üstün olan Yunan ordularını 10 Ocak 1921’de durdurdu.

I. İnönü Savaşı Krokisi
I. İnönü Savaşı Krokisi

Mustafa Kemal Birinci İnönü Zaferi’nin önemi ile ilgili şu değerlendirmeyi yapmıştır:

“Bu muharebe ile pek çok şey kurtarılmıştır. Hayır, her şey kurtarılmıştır!”

Birinci İnönü Zaferi, yeni kurulan düzenli ordunun ilk askerî başarısı oldu. Albay İsmet Bey, general rütbesine yükseltildi. Halkın TBMM’ye olan güveni ve umutlarıyla orduya katılım arttı. Bu ortamda Çerkez Ethem İsyanı tamamen bastırıldı. 20 Ocak 1921’de TBMM’nin çalışmalarını hukuksal bir zemine oturtan Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun (1921 Anayasası) ve 12 Mart 1921’de İstiklal Marşı’nın kabulü bu zaferden sonra gerçekleşmiştir.

Birinci İnönü Zaferi’nin uluslararası alanda diplomatik kazanımları da oldu. İtilaf Devletleri TBMM’yi, 23 Şubat 1921’de düzenlenen Londra Konferansı’na davet ettiler. 1 Mart 1921’de Afganistan’la dostluk antlaşması imzalanırken 16 Mart 1921’de de Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması imzalandı.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu