Hun Sanatı Nedir? Hun Sanatı Özellikleri
Hunlar, Orta Asya’da kurulan, tarihteki ilk Türk devletidir (MÖ 220-MS 216). En güçlü dönemlerini Metehan zamanında yaşamışlardır. O’nun ölümünden sonra ikiye ayrılmış, daha sonra da yıkılmıştır.
Hun sanatına ait eserlere kurganlarda yapılan kazılarda rastlanmıştır. Bu kurganlar Orta Asya’da Altay Dağları’nın eteklerindeki Pazrık Vadisi’nde, Kazakistan’ın başkenti Astana ve Işıkgölü yakınlarındaki, Esik’te ve Noin-Ula’da bulunmaktadır.
Hun Mimari Sanatı
Sibirya’da, Altay Dağları eteklerinde Pazırık adı verilen bölgede yapılan kazılarda, çok sayıda kurgan ortaya çıkarılmıştır.
KURGAN: Orta Asya mezar yapısı. Kütüklerden, ahşap yığma tekniği ile yapılmış bir mezar odasını gizleyen toprak yığını. Anadolu’daki Tümülüslere büyük benzerlik gösterir. Kurganlarda maden, ahşap ve el dokuması pek çok eser ele geçirilmiş, yanı sıra insan ve hayvan kemiklerine de rastlanmıştır.
Volga nehri yakınlarındaki Ulan Ede ’de etrafı surlarla çevrili bir yerleşim ortaya çıkarılmıştır. Burada bulunan evlerde, zeminlere yerleştirilen boruların içinden, sıcak hava ve buhar geçirilerek ısıtma yapıldığı görülmüştür. Hypocaust (Hipocaust) adı verilen bu sistemin Romalılar tarafından da kullanıldığını görüyoruz.
Hunlarda Küçük El Sanatları
Hun el sanatlarına ait örnekler Altay Dağları eteklerindeki kurganlarda yapılan kazılarda ortaya çıkarılmıştır. Ağaç, kemik, taş, deri, keçe ve dokuma üzerine çeşitli figürler işlemişlerdir. Bu figürlerin başlıcaları; geyik, kartal, dağ keçisi, aslan ve grifondur.
GRİFON: Kartal başlı, aslan gövdeli mitolojik yaratık. Bulunan el işlemeleri içinde aplike olanlar dikkati çeker.
APLİKE: Kumaş veya deriden kesilen şekillerin, başka bir kumaş, deri, keçe üzerine yapıştırılması ile oluşan süsleme. Kurganlarda bulunan eserler içinde üzerinde en çok durmamız gereken parça; Pazarlık’ta 5. Kurgan’da bulunan bir halı parçasıdır. MÖ. 3.yy.la tarihlenen bu halı, dünyanın en eski halısı olarak bilinmektedir. Günümüzde Rusya’da St. Petersburg Ermitaj Müzesi’nde sergilenmektedir.
Orta Asya Türkleri maden işlemede çok ustadır. Kurganlardan çıkan kemer tokaları, silahlar, çadır süsleri, süs eşyaları, koşum takımları maden işçiliğinin ve Orta Asya Türk Sanatı’nın çok önemli örnekleridir.
Esik Kurgan’ından çıkarılan önemli buluntular arasında altından yapılmış bir elbise ve başlık da vardır ki MÖ 6.yy.la tarihlenir. Bu eserler üzerindeki süslemeler konularına göre 2 grupta incelenir:
- Hayvan üslubu
- Kıvrık dal-Bitki üslubu
Hayvan üslubu: Geyik, keçi, at, kurt, kaplan ve kuş gibi hayvanlar işlenmiştir.
Kıvrık dal-Bitki üslubu: Stilize (şematize) edilmiş bitkisel motifler işlenmiştir.
tebrikler gerçekten Hun tarihi ve Hun sanatı ile ilgili güzel bir çalışma olmuş