Harzemşahlarda Spor

Harzem Türklerinden İbn-i Sina [(tam adı Ebu Ali el-Hüseyin İbni
Abdullah İbn-i Sina el-Belhi, (980–1037)] yazdığı “El-Kanun Fi’t-Tıb“ (Tıbbın
Kanunları) adlı eserinde vücut sağlığı, vücudun korunması ve sağlamlığı
hakkında bilgi ve öğüt vermektedir. Kitabında vücut sağlığı için yapılması
gereken beden eğitimi ve spor faaliyetlerinden söz etmektedir. Yapılacak
sporları ayrıca sınıflandırmıştır. Bu sporları az, çok, hafif, ağır, süratli, şiddetli,
yavaş, kuvvetli, aletli, atlı sporlar ve meydanlarda yapılacak olanlar
diye yazmıştır. Harzemşahların da yaptığı bu sporlar şunlardır:

1. Güreş,
2. Mubataşa (kuvvetli bir şekilde birbiriyle çekişmek),
3. Yumruklaşma,
4. At dolaştırma,
5. Koşma,
6. Ok atma,
7. Mızrak atma,
8. Atılan bir şeyi tutmak için sıçrama,
9. Bir ayakla sekme,
10. Kılıç ve kalkanla oynama,
11. Ata binme,
12. Ayaküstünde durup iki kolları ön tarafa veya
sonra arkaya doğru götürmekle eğilip doğrulma.
13. Ayakta durup salıncak sallanma,
14. Küçük kayıklara binme,
15. Deveye binme,
16. Öküz arabasına binme,
17. Bir meydanın bir ucundan diğer ucuna koşma
ve geriye dönerek tekrar koşma, (Her defasında
biraz daha az mesafe gidilir ve sonunda meydanın
ortasında kalınır.)
18. Gölgesini düşman addederek kılıçla ona hücum
etme,
19. Ellerini birbirine vurma,
20. Yukarıya doğru zıplama,
21. Mızrak oynama,
22. Büyük topla oynama,
23. Küçük topla oynama,
24. Raket gibi bir aletle topu atıp tutma,
25. Taş kaldırma,
26. Atı hem karnına vurarak yürütmeye çalışmak hem
gemini çekerek durdurmaya çalışma,
27. İki kişi birbirinin belinden tutarak çekişme,
28. Birbirine koşup göğüs vurma,
29. Birbirinin ensesini tutarak vücudunu eğdirmeğe
çalışma,
30. İki kişi ayaklarıyla birbiriyle sarılarak çekişme.

Harzemşahlar sürati artırmak için değişik çalışmalar
da yapmışlardır: iki kişi koşar birbirinin yerini
alır. Bunlar evvela bir müddet arka arkaya gidip yine
ön tarafa koşarlardı. Bir adamın iki tarafına ve birbirinden
bir kulaç uzak mesafede yere iki çuvaldız dikilir;
sonra süratle sağdakini alıp soldakinin yerine ve
soldakini de sağdakinin yerine geçirir. Bunu git gide
süratle yaparak tekrar ederlerdi.

İbn-i Sina’ya göre her egzersiz bir amaç için yapılır.
Sürati ve kuvveti çoğaltmak için herkesin bünyesine
göre egzersiz seçilmelidir. Her uzvu kuvvetlendirecek
çalışmalar yapmak gereklidir.