İslam ve Diğer Dinler Tarihi

Günümüzde Yahudilik

Fransız İhtilali’nin (1789) meydana getirdiği değişiklikler Yahudi dünyasını da etkilemiştir.
Bu ihtilalden sonra Avrupa’da Yahudilere karşı tavır değişmiş ve Yahudiler, kısmen de olsa rahata
kavuşmuştur. Bu rahat ortam Yahudilerin din anlayışını etkilediği gibi yıllardır beklenen Mesih’in
gelmemesi onların ümidini kırmıştır. Bunun üzerine Avrupa Yahudileri, bulundukları ülkelerin
şartları altında yaşamaya karar vermişlerdir. Bu durum onların geleneksel Ortodoks Yahudilik anlayışını
gözden geçirmelerine sebep olmuştur. Çünkü geleneksel Yahudilik anlayışı, mevcut duruma
uygun düşmemekteydi. Bundan dolayı Yahudiliği çağın şartlarına uyarlamak için farklı düşünce
ve mezhepler ortaya çıkmıştır.

Günümüzde Yahudiler arasında en yaygın olan mezhepler Ortodoks Yahudilik ve Reformist Yahudiliktir.


Ortodoks Yahudilik
, Kudüs Mabedi’nin yıkılışından (70) günümüze kadar gelen geleneksel
Yahudilik anlayışıdır. Ortodokslara göre Tevrat, bütün harf ve kelimeleriyle Tanrı’nın Musa’ya
yazdırdığı ilahî bir kitaptır. Onlara göre Tevrat’ın yorumu olan Mişna ve Talmut da vahiy kaynaklı
kitaplardır. Ortodokslar, Tevrat’ın ve din bilginlerinin belirlediği kuralların mutlak otoritesini kabul
ederler ve bunlarda hiçbir değişikliğin meydana gelmesine izin vermezler.


Ortodoks Yahudilik
inancına göre Mesih, bir gün gelecek, Yahudilerin sürgünü sona erecek,
Yahudiler gerçek evlerine dönecek ve mabet yapılacaktır. Ortodoks Yahudiler bu sebeplerden
dolayı Yahudi şeriatı olan Halakha’da bir değişiklik yapmaya gitmezler. Bununla beraber onu
günümüz şartlarına uydurabilmek için hileli yollarla (hileişeriye) ayakta tutmaya çalışırlar. Mesela,
Halakha’ya göre cumartesi günü ateş yakmak yasaktır. Ortodoks Yahudiler, otomatik elektrik
ayarlayıcı ile elektrikli eşyaya dokunmadan ateşten yararlanırlar. Bunun, Halakha’ya aykırı olmadığını
ileri sürerler. Cumartesi günü araba kullanmazlar. Koşer (helal yiyecekler) kuralına sıkı
sıkıya bağlıdırlar. Koşer kuralına uymayan yiyecekleri yemez, bu tür yiyecek satan dükkanlardan
alışveriş yapmazlar. Ayrıca koşer kuralı gereği et ile sütü bir arada yemezler; et pişen kapta süt, süt
pişende de et yemezler. Ortodoks Yahudilik anlayışı günümüzde İsrail’de hâkim olan unsurdur.

Reformist Yahudilik, 19. yüzyıl başlarında Alman Yahudileri arasında çıkmıştır. İlk fikir babası
Moşes Mendelshon (Moşe Mendelson)’dur.

Orta Avrupa’da yaşayan Yahudileri bulundukları
ülkelerin kültürleriyle entegre olmaya
çağıran bu reformist hareket, asıl gelişimini
ABD’de yaşayan Yahudiler arasında göstermiştir.
Reformist Yahudiler, bugün Amerikan Yahudilerinin
% 40’ını oluşturmaktadır.

Günümüzde Reformist Yahudilik, laik bir karaktere bürünmüştür. Yahudiliğe sadece kültürel bir
olgu olarak bakarlar. Bunun yanında şabat ve koşer kurallarına riayet etmezler. Sinagogta kadınlarla
erkekler yan yana oturabilir; hatta kadınlar haham olarak da görev yapabilirler. Sinagogta başa kipa
giyme zorunluluğu yoktur.

Reformistler, başta Mesihçilik olmak üzere geleneksel Yahudiliğin birçok ilkesini kabul etmezler.
Onlar, kutsal toprak “arzımevut” ülküsünü de benimsemezler. Reformistlere göre yaşanılan her yer
kutsaldır.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu