Türk Tarihi

Göktürk Devletlerinin Kuruluşları ve Çöküşleri -1

551 Yılında Kendine Güvenin Artması ve İlk Diplomatik Teşebbüs-Başarısızlık:

Batı Wei ile başarılı dış ilişki kurmasının ardından yukarıda da bahsettiğimiz gibi Töles boylarını da kendine bağlamış, bir başka ifade ile devletin temel unsurlarından halkı elde etmişti. Dolayısıyla kendine güveni arttı. Vassal olarak bağlı olduğu Juan-juan hükümdarı A-na-kuei’e elçi gönderip kızıyla evlenmek isteği reddedildi.

Üstelik elçisine Bumın’ın demir işlerinde çalışan bir köle olduğu söylenerek hakaret edilmişti. O da karşılığında Juan-juan elçisine hakaret edip öldürdü. Bir elçi teatisinden sonra Batı Wei Hanedanı’nın prensesi Ch’ang-lo ile evlendi. Böylece Juan-juan – Doğu Wei ittifakına karşı Batı Wei-Göktürk işbirliği gerçekleşmişti. Sonuçta 552’de Huai-huang adlı yerde Juan-juan hükümdarı A-na-kuei’i bir baskınla ağır bozguna uğrattı. Yenilen A-na-kuei savaş meydanında kendini öldürdü.

Bumın, zamanın Orta Asya’sının en büyük devletini ortadan kaldırdıktan sonra bağımsızlığını ilan etti. Devlet anlamına gelen İl (illig) Kagan unvanını aldı. Artık, bağımsız bir devlet söz konusuydu.

Yeni devlet kısa zamanda Karadeniz’den Kore’ye kadar uzanan bir imparatorluk haline geldi. Sırasıyla Kara (İ-hsi-chi), Mukan, Taspar, Işbara kagan olarak tahta geçtiler. Zamanla devlet zayıfladı. 582 yılında Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrıldı. Doğu Göktürk Devleti 630 tarihinde yıkıldı. Batı Göktürk Devleti ise 630’da karışıklığa sürüklendi ise de uzun mücadelelerden sonra 659’da tamamen dağıldı.

Doğu Göktürk Devleti 679’da başlayan Çin esaretine karşı isyan hareketlerinden sonra 682’de II. Göktürk Devleti adıyla bağımsızlığını yeniden kazandı.1 Bilindiği gibi 745 yılına kadar varlığını korumayı başardı. Bu tarihte yerini Uygur Kağanlığı’na bıraktı.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu