Türk Tarihi

Eski Türklerde Devlet Yönetimi

Türk devletlerinde kut inancına göre hükümdarlara verilen siyasi iktidar yeryüzünde ikiye ayrılarak doğu ve batı yönünde yayılmaktaydı. Ülkede siyasi ve idari teşkilatlanma bu düzene göre şekillenmekteydi. Bu idari teşkilatlanmada ülkenin “doğu” tarafı her zaman üstün durumdaydı. Ülkenin “batı” tarafı ise doğuya bağlıydı.

Devletin idari merkezi “doğu” taraftaydı. Kağanın ikamet ettiği otağ burada bulunurdu. Bu otağın kapısı kutsal kabul edildiği için doğuya açılırdı. Batıya ise hükümdarın kardeşlerinden biri “yabgu” unvanı ile görevlendirilirdi. Örneğin 552 yılında Kök Türk Devleti’ni kuran Bumin Kağan, devletin doğu tarafında kağan olarak oturdu, batı bölgesini de “yabgu” unvanı ile kardeşi İstemi’ye bıraktı. Yabgu, kağanın yüksek hâkimiyetini tanımakta, iç ve dış işlerini onun adına yürütmekteydi. Kendi iç işlerinde ise tamamen serbestti.

Eski Türklerde Devlet Yönetimi
Eski Türklerde Devlet Yönetimi

Kök Türkler, Uygurlar ve diğer Türk devletleri teşkilat yapılarında Büyük Hun Devleti’ni esas almışlardır. Çin kaynaklarına göre Kök Türklerde yirmi sekiz unvan ve memuriyet vardır. İlk Türk devletlerine ait saraylarda görev yapan başlıca memurlar ise şunlardır: tamgacı (damgacı): mühürdar, ağacı: hazinedar, emçi (otacı): tabip, doktor, tilmaç: tercüman, ataman: tigin eğitmeni, yargan: yargıç, bitikçi: katip, subaşı: ordu komutanı.

Eski Türklerde İdari Yapı

Eski Türklerde Devlet Yönetimi Doğu ve Batı Kanadı olmak üzere iki kanattan oluşmaktaydı. Batı kanadını Yabgu adı verilen yönetici idare etmekteyken, Doğu kanadını Kağan adı verilen yönetici idare etmekteydi.

Devlet yönetiminde Mali işleri için Tudun, Ağıcı, İdari işler için Yabgu, Aygucı, Adli işler için Yargan ve Askeri işler için Şad, Apatarkan adında görevliler bulunurdu.

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu