Enver Paşa’nın Hayatı (1881-1922)

Enver Paşa Kimdir?

Enver Paşa’nın asıl adı İsmail Enver’dir. İstanbul Divanyolu’nda doğdu . Doğumu ile ilgili olarak Türkçe ve Almanca otobiyografilerinde farklı tarihler verilmektedir (23 Kasım 1881 Çarşamba. 6 Aralık 1882 Çarşamba). Ailesi Manastırlı olup babası önceleri Nafıa Nezareti fen memurluğu yapan daha sonra surre emini olan ve sivil paşalık rütbesine yükselen Ahmed Bey, annesi Ayşe Hanım’dır.

Enver Paşa’nın Öğrenim Hayatı

Küçük yaşlarda gösterdiği aşırı istek sebebiyle henüz üç yaşında iken ibtidaf mektebine kaydedildi. Ardından Fatih Mekteb-i İbtidiHsi’ne girdi. Bu okulun ikinci sınıfında iken babasının Manastır vilayeti Nafia fen memurluğuna tayini üzerine öğrenimine bu şehirde devam ettikten sonra yine aynı yerde askeri rüşdiye ve askeri idadf tahsilini tamamlayarak Mekteb-i Harbiyye-i Şahane’ye girdi. Daha o sıralarda, yüksek okullarda yaygın olan ll. Abdülhamid aleyhtarı propagandadan etkilendiği otobiyografisinden anlaşılan Enver Bey, Mekteb-i Harbiyye-i Şahane’yi dokuzuncu olarak bitirip erkanıharp sınıfı için ayrılan kırk beş kişilik kontenjan içerisine girmeyi başardı.

Erkan-ı harp eğitimi sırasında bir defa Yıldız Sarayı’na götürülerek sorgulandıysa da hüküm giymedi. Ancak bu dönemdeki İttihat ve Terakki Cemiyeti faaliyetlerine katılmadığı kesindir. Sınıf ikincisi olarak okuldan mezun olduktan sonra 1903 yılı Ocak ayında Erkan-ı Harp yüzbaşısı rütbesiyle Manastır’daki 13. Seyyar Topçu Alayı’na tayin edildi.

Enver Paşa’nın Askeri Hayatı

Erkan-ı harp eğitimi sırasında bir defa Yıldız Sarayı’na götürülerek sorgulandıysa da hüküm giymedi. Ancak bu dönemdeki İttihat ve Terakki Cemiyeti faaliyetlerine katılmadığı kesindir. Sınıf ikincisi olarak okuldan mezun olduktan sonra 1903 yılı Ocak ayında Erkan-ı Harp yüzbaşısı rütbesiyle Manastır’daki 13. Seyyar Topçu Alayı’na tayin edildi. Bu esnada Bulgar çetelerinin takip ve tenkili için yapılan harekata katıldı. 1903 yılı Eylülünde Koçana’da bulunan 20. Piyade Alayı’nın birinci bölüğüne bir ay sonra da 19. Piyade Alayı’nın birinci taburunun birinci bölüğüne nakledildi. Nisan 1904 tarihinde Üsküp’teki 16. Süvari Alayı’nda görevlendirildi. Aynı yılın ekim ayında İştip’teki alaya giden Enver Bey iki ay sonra sunüf-ı muhtelife  hizmetini tamamlayarak Manastır’daki karargaha geri döndü. Burada erkanıharp dairesinin birinci ve ikinci şubelerinde yirmi sekiz gün çalıştı. ardından Manastır Mıntıka-i Askeriyyesi Ohri ve Kırçova mıntıkaları müfettişliğine tayin edildi.

7 Mart 1905’te kolağası oldu. Bu görevi sırasında Bulgar, Rum ve Arnavut çetelerine karşı girişilen askeri harekatta üstün başarılar gösterdiğinden dördüncü ve üçüncü Mecidi, dördüncü Osmanlı nişanları ve altın liyakat madalyası ile ödüllendirildi; 13 Eylül 1906 tarihinde fevkalade olarak binbaşılığa yükseltildi.

Enver Paşa’nın Ölümü

Bakü’yü terkeden Enver Paşa Tiflis, Aşkabad ve Merv’e uğradıktan sonra Ekim 1921 tarihinde kendisine refakat eden Teşkilat-ı Mahsusa eski liderlerinden Kuş Subaşı acı Sami ve diğer bazı İttihatçılar’la birlikte Buhara’ya gitti. 8 Kasım’da Türk subaylarla birlikte tekrar yola çıktı ve 19 Kasım’da Akbulağ, 21 Kasım’da Başçardak kışlasına ve 24 Kasım’da Gürgentepe’ye ulaştı. Burada Cedidci aleyhtarı Lakay İsmail Bey’in esiri durumuna geldi.

Şubat 1922 sonunda buradan kurtulan Enver Paşa Ruslar’a karşı savaşan Basmacıla’rı örgütlemek için tekrar Duşanbe ilerisindeki kışlaklara gitti. 24 Temmuz’da Ruslar’ın Duşanbe’yi alması üzerine geri çekilerek Satılmış kışlağına vardı. Buradan Belcuvan bölgesindeki Abıderya köyüne geçti ve son karargahını burada kurdu. 4 Ağustos 1922’de karargahta düzenlenen kurban bayramı töreninde maiyetinde kalan askerlerle bayramlaşırken ani bir Rus baskınına uğradı, yanındaki otuza yakın atlı ile yöneldiği Çegan tepesi mevkinde giriştiği çarpışmada ön safta vuruşurken öldürüldü.

Enver Paşa’nın eşyaları müfreze kumandanı Kulikof tarafından Taşkent’e gönderildi. Bu eşyalar daha sonra Moskova’daki askeri müzeye nakledildi. Cenazesi Abıderya köyünde toprağa verildi.