İslam ve Diğer Dinler Tarihi

Emevilerin İslam Tarihindeki Yeri ve Önemi

Hz. Muhammed zamanında başlayan ilmî gelişme Emeviler Dönemi’nde de devam etmiştir. Emeviler
eğitime büyük önem vermişlerdir. Eğitimin yapıldığı yerler; camiler, ilim adamlarının evleri, kitapçılar ve
küttaplardı (ilköğretim). Küttap geleneği zamanla yaygınlaştırılarak köylere kadar her yerde açılmıştır.

Emeviler zamanında dil ve edebiyat alanlarında ilerlemeler olmuştur. Kur’an ilk yazıldığında harfler
nokta ve harekeden mahrumdu. Kur’an’ın doğru anlaşılması için o dönemde nokta ve hareke yöntemi
Arapçaya kazandırılmıştır.

O dönemin en büyük fikrî gelişimi şiir alanında olmuştur. Bu devrin şiiri siyaset, aşk gibi konular üzerine
inşa edilmiştir. Pek çok halife, şiiri desteklemiştir. Halil bin Ahmet, Arapça şiirinin vezin ve tekniğini ilk
bulan kişidir. Onun bulup geliştirdiği bu formlar günümüzde bile geçerlidir. Onun öğrencisi İranlı Sibeveyh
(öl.796) Arap dilinin grameri üzerine ilk sistematik eser yazan kişidir. 31Halife Abdülmelik zamanında Arapça
resmî dil kabul edildi. Tüm bu çalışmalar Arapçanın bilim dili olmasını sağlamıştır. Şüphesiz Abbasi
Dönemi’ndeki parlak ilmî gelişmelerde Emevilerin dil çalışmalarının büyük katkısı vardır.

Emeviler Dönemi’nde diğer ilimlerle uğraşanlar olsa da yoğunluk
dinî ilimler alanındadır. Bunun nedeni ise ashabın vefatı
ile birlikte Kur’an ve Hz. Peygamber’in sünnetini anlamaya
duyulan ihtiyaçtır. Hz. Peygamber’in hadislerinin toplanması
için Ömer bin Abdülaziz büyük gayret göstermiştir. Onun halifeliği
zamanında hadisler derlenmeye başlanmıştır. Hadisleri
ilk toplayan kişi Zühri’dir. Bu konuda Zühri’ye halife Abdülmelik
büyük destek vermiştir.

Emeviler Dönemi, genç sahabelerle tabiinin yaşadığı
dönemdir. Bu dönemde iki farklı ekol ortaya çıkmıştır.
Bunlar Said bin Müseyyep’in imamı olduğu Hicaz ve İbrahim
en Nehai’nin öncülüğünü yaptığı Irak ekolleridir.
Hicaz ekolü, hakkında hüküm bulunmayan konularda kendi
reyi ile hareket etmezken Irak ekolü bu konuda kişisel
reyde bulunmayı benimser. Tefsir, tarih, meğazi gibi sahalarda
da ilk çalışmalar bu dönemde başlamıştır.

İslam sanatı, en yüksek ifadesini dinî mimaride göstermiştir.
Her ne kadar bu eserlerde önceki medeniyetlerin
etkileri olsa bile Müslüman mimar ve yapı ustaları bu
eserlere kendi inançlarını, ruhlarını katarak özgün yapıtlar
ortaya koymuşlardır. Emeviler bu alanda öncü konumundadırlar.
Camiye minare ve mihrap ekleme geleneği Emevilerle
başlamıştır. Şam Emeviye Camii ve Kubbetü’s-
Sahra günümüze ulaşabilen en eski İslami eserlerdendir.

Şüphesiz Emeviler Dönemi’nde tıp, kimya, felsefe gibi alanlarda da çalışmalar yapılmıştır. Bilimsel
eserlerin Arapçaya tercüme edilmesi, Emeviler Dönemi’nde başlamış ve Abbasiler Dönemi’nde zirveye
ulaşmıştır. Muaviye’nin torunu olan Halit binYezit (öl. 706) İskenderiye’den bazı bilginleri Şam’a getirerek
burada önemli bir kütüphane kurmuştur. Araplardan ilk kimyacı Halit bin Yezit’tir. O, kimya, tıp ve
astroloji ile ilgili bazı kitapları Arapçaya çeviren ilk kişidir. 

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu