Emeviler Döneminde Dış İlişkiler

Emevilerin iktidar oldukları dönemde Sasani İmparatorluğu
yıkılmış, bu devletin toprakları Müslümanların egemenliğine
girmişti. Buna bağlı olarak Dört Halife Dönemi’nde başlayan
Türk dünyası ve Berberîler ile ilişkiler, Emeviler Dönemi’nde
yeni bir safhaya ulaşmış ve bu iki sosyal grubun çoğu Müslüman
olmuştur. Fakat Emevilerin mevaliye karşı sergilediği yanlış
tutum ve davranışlar sebebiyle bu gruplarla sıcak ilişkiler
kurulamamıştır. Bu dönemde İslamiyet, Maveraünnehir, Sint ve
İspanya’ya kadar uzanmış, ülkenin sınırları Fransa içlerine, Kafkaslara
ve Hindistan’a kadar genişlemiştir. Bu genişlemede fetih
hareketlerinin yanı sıra Ömer bin Abdülaziz’in mevali-Arap ayrımı
yapmaması, İslam’ın tebliği için büyük gayret sarf etmesi,
İslam’ın ,Kuzey Afrika’da Berberîler, Orta Asya’da da Türkler
arasında hızla yayılmasına neden olmuştur. Türkler ve Berbeîler
daha sonra İslam’ın yayılması ve İslam medeniyetinin teşekkülüne
önemli katkılar sağlamışlardır.

Bizans’ın hâkimiyetinde bulunan Anadolu’ya Muaviye zamanında,
663 yılından itibaren her yıl seferler düzenlendi. 668
yılından itibaren Bizans’ın başkenti İstanbul, üç defa kuşatıldı.
Fakat bir sonuç elde edilemedi. Abdulmelik bin Mervan 685 yılında
iç karışıklıklarla uğraşmak zorunda kaldı. Bu durumdan yararlanmak isteyen Bizanslılar, Emevi topraklarına
karşı saldırıya geçtiler. Bu hareketi durdurmak için Mervan, Bizanslılara bir müddet vergi vermek
zorunda kaldı. Abdülmelik bu vergiyi kendi bastırdığı paralarla ödemek isteyince barış sona erdi ve yeniden
Bizanslılar ile çatışmalar başladı (695).26 Müslümanlar bu dönemden itibaren Bizanslılar karşısında fetihlere
devam ettiler. 703 yılında Müslümanlar Doğu Anadolu Bölgesi’ne girdiler.

Bizans, 711- 717 yıllarında iç kargaşa ve ihtilallerle sarsılıyordu. Bu durumdan faydalanmayı bilen
Müslümanlar, Kuzey Afrika’da Bizans egemenliğine son verdikleri gibi İspanya’yı fethetmeyi de başardılar.
715 yılında İstanbul tekrar kuşatıldı. Kuşatma esnasında Süleyman’ın ölümüyle tahta geçen Ömer bin
Abdülaziz’in çağrısıyla ordu geri döndü. Müslümanlar tarafından beşinci Raşid halife kabul edilen Ömer
bin Abdülaziz Dönemi’nde Bizans’a karşı bir harekât yapılmamıştır. Daha sonraki dönemlerde Bizans’a
karşı seferler azalarak devam etti. Her yıl Anadolu’ya yapılan seferler, 740’ta Afyonkarahisar’da Müslümanların
yenilmesiyle nihayet bulmuştur.