Camp David Antlaşmaları
ABD Başkanı Nixon, 1974’te İsrail ile Mısır arasında
imzalanan Sina Antlaşması’yla oluşan barış ortamını güçlendirmek
amacıyla, Orta Doğu devletlerini ziyaret etti. Bu gezi
sırasında ABD ile Mısır arasında bir anlaşma imzalanması,
SSCB’yi rahatsız ederken ABD-Libya ilişkilerini de olumsuz
etkiledi.
Bu arada Mısır Halk Meclisi’nin Mısır-SSCB Dostluk
Antlaşması’nı feshetmesi ABD’yi bir Orta Doğu barışı
konusunda harekete geçirdi. 1977’de ABD, bölge ülkeleriyle
barış için temaslarda bulundu. Aynı yıl İsrail ve Mısır Devlet
başkanları karşılıklı olarak resmî ziyaretlerde bulundular. İsrail’in Batı Şeria’da yeni Yahudi yerleşim merkezleri
kurması iki ülke
arasında devam eden müzakerelerden sonuç alınmasını
engelledi. İsrail’in bu tavrı Mısır ve ABD ile olan ilişkilerinin
bozulmasına sebep oldu.
1978’de ABD, bölgedeki gücünü kullanarak İsrail ve Mısır’ı
Camp David’te bir araya getirdi. 17 Eylül’de İsrail ile Mısır, Filistin
meselesi ve iki ülke arasındaki barış esaslarını içeren antlaşmaları imzaladı.
Camp David Antlaşmalarında Filistin meselesi ile ilgili şu kararlar alındı.
– Gazze ve Batı Şeria’da yaşayan Filistinlilere, şekli ve mahiyeti,
İsrail, Mısır ve Ürdün’ün ortak
kararına göre belirlenecek beş yıllık bir süre için bir muhtariyet verilecek.
– Bu muhtariyet döneminde İsrail, bu iki toprakta, kendi güvenliğini de sarsmayacak
şekilde, asker
miktarını asgariye indirecekti.
– Muhtariyet döneminin üçüncü yılından itibaren, İsrail, Mısır, Ürdün ve Filistin muhtariyet
idaresinin temsilcileri arasında, Batı Şeria ve Gazze’nin nihai statüsünü tespit edecek bir anlaşma için
müzakereler yapılacaktı. Bu anlaşma, Filistin halkının “meşru hakları” ile “adil istekleri”ni tanıyacaktı.
– Bu dönemde İsrail ile Ürdün arasında barış müzakereleri ve İsrail’in güvenliğini sağlayacak
düzenlemeler de yapılacaktı.
Camp David Antlaşmalarına tepki gösteren Arap ülkeleri, Mart 1979’da Bağdat’ta toplanarak
Mısır’ın bu anlaşmayı feshetmesini, Filistin meselesinde ortak hareket edilmesini ve
bağımsız bir
Filistin Devleti’nin kurulmasını kararlaştırdı.
Camp David Antlaşmaları çerçevesinde belirlenen Mısır-İsrail
Barış Antlaşması, planlanan sürede imzalanamadı.
Özellikle İsrail ve Mısır’ın bu antlaşmanın maddelerini kendine
göre yorumlaması, İran’da gerçekleşen rejim değişikliği ve
ABD’nin tutumu, süreci sonlandırdı.
26 Mart 1979’da karşılıklı toprak bütünlüğü ve bağımsızlık
düşüncesine saygı duymayı esas alarak bugünkü İsrail-Mısır sınırlarını çizen “İsrail-Mısır Barış
Antlaşması” Washington’da
imzalandı. Bu antlaşma, İsrail’in, güneyde güvenliğini garantilerken
Mısır’ın Arap dünyası ile ilişkilerinin kopmasına yol açtı.
Arap ülkelerinden Mısır’a yapılan ekonomik yardım kesilirken
ABD, Mısır’a ekonomik yardımda bulundu. İsrail 27 Nisan
1982’de Sina’dan tamamen çekildi. Bu gelişmeler Orta Doğu’da
ABD aleyhtarlığını artırırken Suriye gibi bazı ülkeleri SSCB’ye yakınlaştırdı. Bu barış
antlaşmaları,
İsrail’in muhtariyet vaadedilen Batı Şeria’da devamlı olarak Yahudi yerleşim merkezleri
kurması,
Kudüs’ü başkent yapması, Golan Tepelerini ilhak ettiğini açıklaması ile amacına ulaşamamış ve
bölgedeki gerginliğin artmasını engelleyememiştir.
