İslam ve Diğer Dinler Tarihi

Budizmin Ortaya Çıkışı ve Temel Özellikleri

Budizm, MÖ 6. yüzyılda Hindistan’da Buda tarafından kurulmuş bir dindir.

Günümüzde yaşayan büyük dinler arasındaki Budizm Hindistan’da doğmuş olmasına rağmen mensupları daha çok ülke dışında yaşamaktadır.

Güney Asya ülkelerinde ve Uzak Doğu’da yaygın olan Budizm, bazı Batı ülkelerinde özellikle yeni bir mezhep olan Zen-Budizm’le ilgi görmüş ve taraftar kazanmıştır.

Günümüzde üç yüz elli, dört yüz milyon civarında Budist olduğu kabul edilir.

Budizm, Hinduizmdeki Brahman şekilciliğine ve kast taassubuna karşı bir hareket olarak ortaya çıkmıştır.

Siddharta Gautama (Buda) Kimdir?

Himalayaların eteğinde küçük bir bölge hükümdarının oğlu olarak dünyaya gelen Buda’nın asıl adı “Siddharta Gautama”dır.

Buda”, kendisine ilhama kavuşmuş, aydınlanmış, uyanmış anlamında sonradan verilmiş bir lakaptır. Asıl ismi olan Siddharta ise “gayesine ulaşan” anlamına gelmektedir.

Budizm Sembolü Tekerlek

Buda’nın doktrinine Pali dilinde “dhamma” denilmektedir. O, ulaştığı hayat kanununu ilan ettiğinde verdiği ilk vaazını “kanun tekerleğini döndürmek” şeklinde açıklamıştır. Bu sebeple tekerlek, Budizmin sembolü olmuştur.

Buda, iki aşırılık arasında orta yolu telkin etmiştir. İki aşırılık ıstıraplı iken orta yolda, bilgi, kurtuluş ve mutluluk vardır. Bu orta yol, kişiyi nirvanaya ulaştıracaktır. Nirvanaya ulaşmak için kötü huylara sahip benliği, arzu ve ihtirası yok etmek, hikmet olgunluğuna kavuşmak gerekmektedir. Kişi ancak nirvanaya ulaşarak tenasühten kurtulabilir.

Istırabın kaynağı olan arzu ve ihtirasların giderilmesinde başvurulan “sekiz dilimli yol” Budizmin temelini oluşturur. Bu sekiz madde, sila (ahlak), samadhi ( meditasyon) ve panna (hikmet) prensiplerinin geliştirilmiş hâlidir.

Tri-Ranta” (Üç Cevher) Nedir?

Budizmde iman ikrarına “tri-ranta” (üç cevher) denir. Bu ikrar, “Buda’ya sığınırım, dhammaya (doktrin) sığınırım ve sanghaya sığınırım” şeklinde ifade edilir.

Buda, son vaazında her şeyin geçici olduğu, bu sebeple gerçek kurtuluş için gayret edilmesi gerektiğini ifade etmişti. Bu vaazından bir müddet sonra ölen Buda’nın cesedi yakılarak kemikleri ve kalıntıları stupalarda muhafaza altına alındı.

Buda’nın öğretileri vefatından sonra bir araya getirilmiştir.

Budizm, en güçlü dönemini Magadha Kralı Aşoka’nın Budizmi kabul etmesinden sonra yaşamıştır. Bir devlet dini hâline gelen Budizm, Hindistan dışında da yayılmaya başlamıştır. Aşoka, Budist düşüncelerin, unutulmaması için bunları Hindistan’ın çeşitli yerlerinde taş ve kaya kitabelere yazdırtmıştır.

Buda, vefat ettiği zaman geride ne bir kitap ne de bir vekil bırakmıştır. O, herkesin kendi kendine ışık tutmasını istemişti. Ancak kurmuş olduğu sangha teşkilatı onun öğretilerini yaşatmayı ve kayıt altına almayı üstlendi. Hindistan dışında Budizm; Çin, Burma, Seylan, Nepal, Tayland ve Japonya’da yayılmıştır.

Budizmin Dört Temel Kutsal Gerçeği

  • Hayat acı ve ıstıraplarla doludur ve bunlar dünyevi var oluşun temel özelliğidir.
  • Acı ve sıkıntıların nedeni arzulardır.
  • Acı ve sıkıntıları sona erdirmek, arzu ve isteklerden vazgeçmeye bağlıdır.
  • Arzu ve isteklerin üstesinden gelmek ‘‘sekiz dilimli yol’’u izlemekle mümkündür.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu